Lizbona: największe atrakcje (mapa, plan zwiedzania, zabytki, bilety, ciekawostki)

Precz ze wstępem!

Nie będzie żadnego wstępu.
Nie będzie długiej lekcji historii, która zwykle poprzedza wszystkie przewodniki.
Zakładam, że jeżeli chcesz pojechać zwiedzić Lizbonę, to nie jest to wybór przypadkowy i w ciemno mogę przyjąć, że trochę już na ten temat udało ci się przeczytać.

W tym wpisie skupię się głównie na dostarczeniu ci ogromnej ilości naprawdę pożytecznych i konkretnych wskazówek związanych z organizacją samego zwiedzania.
Wszystko co napiszę poniżej złoży się w całość, w kompletny i uniwersalny plan zwiedzania Lizbony. Plan mocno przemyślany i ułożony tak, żeby bez większych problemów dało się go samodzielnie zmieniać i modyfikować, naginając do własnych potrzeb. Dzięki temu zamieszczone poniżej informacje możesz wykorzystać by zwiedzić Lizbonę w jeden dzień, dwa dni, a jak masz ochotę to rozłożyć wszystko na jeszcze dłuższy czas.

Domyślnie plan przygotowany jest tak, żeby zwiedzanie zajęło jeden lub dwa dni. Dlaczego? Bo najczęściej tyle czasu spędzają w Lizbonie turyści. To najczęściej wybierana przez większość opcja i nie ma sensu udawać że jest inaczej.

Po zapoznaniu się z tym wpisem, zdecydowanie rozjaśni ci się w głowie. Zwiedzanie nabierze innego wymiaru. Zamiast skupiać się na kwestiach technicznych, będziesz czerpać przyjemność z nieskrępowanego poruszania się po mieście, które dzięki zawartym tutaj informacjom będzie dla ciebie zdecydowanie łatwiejsze do opanowania.

Cel jest prosty: przyjeżdżamy do Lizbony i wyciskamy z niej tyle, ile się da! Zróbmy to!

Plan zwiedzania Lizbony

Pierwsze kroki przy budowie planu zwiedzania nigdy nie są łatwe. Kluczem do wszystkiego jest zrozumienie samego miasta. Zdecydowałem więc, że zanim pokażę ci najeżony atrakcjami plan zwiedzania Lizbony, spojrzymy na miasto trochę szerzej.

Wpis podzieliłem więc na trzy główne części:

– najpierw popatrzymy na rozkład miasta, wzajemne położenie atrakcji i ich odległość od siebie oraz zaproponuję podział miasta na wygodne do zwiedzania części

– potem zamieszczę konkretne trasy zwiedzania dla interesujących nas fragmentów miasta, zawierające szczegółowe lokalizacje wszystkich atrakcji

– na koniec dołączę krótkie opisy, ciekawostki i informacje praktyczne dla wszystkich, znajdujących się w planie atrakcji turystycznych (linki do biletów, godziny otwarcia, współrzędne GPS do nawigacji, itp.)

Wszystkie opisane przeze mnie atrakcja mają swoje numery. Te same numery znajdziesz w kilku miejscach: na mapach, w spisie treści, w nagłówkach przy opisach atrakcji oraz we wszystkich zamieszczonych poniżej opisach. Poruszanie się po tych informacjach powinno być dzięki temu dość łatwe.

Używaj współrzędnych GPS

Przy każdej z atrakcji podaję precyzyjne współrzędne GPS. Być może na pierwszy rzut oka nie wydaje się to szczególnie przydatne, ale w praktyce jest dokładnie odwrotnie. Dzięki tym współrzędnym nie musisz trzymać się kurczowo konkretnej ścieżki zwiedzania. Możesz zwiedzać miasto w zasadzie tak jak ci się podoba.
Jak w praktyce korzystać ze współrzędnych GPS? Wystarczy kliknąć w link obok nich. Wtedy otworzy się w twoim telefonie nawigacja i automatycznie wyznaczy ścieżkę do celu, ale … nie musisz iść tą ścieżką! Spaceruj tak jak ci się podoba, tam gdzie masz ochotę, a wskazanie w telefonie traktuj wyłącznie jako informację, czy zbliżasz się do celu, czy może obrałeś już niewłaściwy kierunek. Zwiedzanie miasta nie polega przecież na przechodzeniu go po najkrótszej trasie, tylko na cieszeniu się jego atmosferą. Dzięki współrzędnym GPS nie musisz się martwić, że się zgubisz, a jednocześnie masz nieograniczoną swobodę zwiedzania.
Mówiąc krótko: kliknij współrzędne, spaceruj i co jakiś czas sprawdzaj czy poruszasz się we właściwą stronę. Bez nerwów, bez stresu, z przyjemnością. Proste i piękne!

Bilety do atrakcji

Każdy plan ma słaby punkt. W przypadku zwiedzania popularnych turystycznie miejsc takim słabym punktem zawsze są bilety wstępu.
Wystarczy wyobrazić sobie, że przebywasz na miejsce, a przy okienku do kasy stoi kolejka na godzinę (albo więcej) czekania. Myślisz sobie: OK, poczekam. Jakoś dam radę. Po godzinie jesteś przy okienku kasowym i prosisz o bilet, a pani w okienku mówi, że najbliższe wolny termin wstępu do atrakcji jest za dwie godziny … Co robisz?
Kupujesz bilet i czekasz kolejne dwie godziny rozwalając sobie cały dzień? Tego dnia już na pewno nie zdążysz zobaczyć wszystkiego co chciałeś.
A może rezygnujesz z wejścia do atrakcji, na której ci zależało i dla której pokonałeś tysiące kilometrów?
Na samą myśl o tym jest mi słabo. Tym bardziej, że sam znalazłem się kilka razy dokładnie w takiej sytuacji. Na szczęście dzisiaj takich sytuacji można uniknąć. Jak?
Wiele obiektów umożliwia zakup biletów z wyprzedzeniem przez internet. Jeżeli jest taka możliwość to zawsze z niej korzystam. Kupuję bilet na konkretny dzień, a jeżeli konieczny jest wybór godziny wejścia, to wybieram sobie taką, która jest dla mnie najwygodniejsza i pasuje do mojego planu. W dniu zwiedzania omijam całą kolejkę i wchodzę na zakupiony wcześniej bilet. Często dla posiadaczy takich kupionych wcześniej biletów są nawet osobne wejścia bez kolejki.

W tym planie zwiedzania przy opisach atrakcji zamieszczę więc linki do sprzedaży biletów wstępu przez internet. Nie wszędzie jest to możliwe i nie wszędzie jest konieczne, ale tam gdzie można to zrobić, znajdziesz odpowiedni link.

Pakiety biletów – ciekawa opcja

Interesującą opcją wydają się pakiety biletów, a wśród nich moją uwagę przykuł pakiet Lizbona-Sintra Pass – [klik], który w momencie gdy to piszę kosztuje 49 EUR.

W pakiecie zawiera się:
– karta miejska Lisboa Card (czyli dostęp do 38 muzeów, w tym Torre de Belém i Mosteiro dos Jerónimos)
– nieograniczone bezpłatne przejazdy w Lizbonie: autobusem, metrem, tramwajem (w tym tramwajem 28) i windami (w tym Santa Justa)
– bezpłatny przejazd pociągiem do Sintry i Cascais
– wstęp do Pałacu Pena w Sintrze
– wstęp na Zamek Maurów w Sintrze
– audioprzewodnik na telefon po Sintrze
– audioprzewodnik na telefon po Lizbonie

Zobacz: Lizbona wszystkie karty miejskie – [klik]

Karta miejska Lisboa Card

W Lizbonie (podobnie jak w innych dużych i popularnych turystycznie miastach) funkcjonuje tzw. karta miejska. Nazywa się Lisboa Card. Jest to karta, którą wykupuje się na określony termin ważności (24, 48 lub 72 godziny) i w czasie jej ważności posiadasz darmowy lub zniżkowy dostęp do różnych usług lub obiektów.
W zasadzie jest to temat na osobny wpis, który zapewne niebawem powstanie, ale tutaj zamieszczę kilka kluczowych informacji. Mogą sprawić, że od razu zdecydujesz się pomysł zaakceptować lub odrzucić, nawet bez czytania szczegółowego opisu Lisboa Card.

W wielkim skrócie:
w ramach Lisboa Card otrzymujesz darmowe przejazdy komunikacją miejską (autobusy, tramwaje, metro), w tym historycznymi liniami tramwajowymi (np. tramwajem 28) oraz historycznymi windami.
Bezpłatny jest również wstęp do tzw. Top 10 atrakcji, oraz kilkudziesięciu innych miejsc w Lizbonie i poza nią. Oto skrócona lista wybranych atrakcji z darmowym wstępem na Lisboa Card:
– Klasztor Hieronimitów (Jerónimos Monastery) – na liście UNESCO
– Wieża Belem (Belém Tower)
– punkt widokowy na moście 25 kwietnia (Pilar7 Bridge Experience)
– Lizbońskie Centrum Historii (Lisboa Story Centre)
– Narodowe Muzeum Azulejos (National Tile Museu)
– Narodowe Muzeum Powozów (National Coach Museum)
– Muzeum Narodowe Sztuki Antycznej (National Ancient Art Museum) najważniejsze publiczne muzeum sztuki w Portugalii
– Interaktywne Centrum Mitów i Legend w Sintrze (Sintra Mitos e Lendas)
– przejazd windą Santa Justa i wejście na punkt widokowy (Santa Justa Elevator)
– Pałac w Mafrze (Mafra National Palace)
– punkt widokowy na Łuku Triumfalnym Rua Augusta (Rua Augusta Arch)
– Narodowe Muzeum Archeologii (Museu Nacional de Arqueologia) w Belem
– Klasztor Chrystusa w Tomar (Tomar Convent of Christ) – na liście UNESCO
– Klasztor w Alcobaca (Alcobaça Monastery) – na liście UNESCO
– Klasztor Matki Boskiej Zwycięskiej w Batalha (Batalha Monastery) – na liście UNESCO
– … i wiele, wiele innych

Z karta Lisboa Card możesz otrzymać również zniżki za wstęp do kilkudziesięciu innych obiektów (wszystkie opisane są w oficjalnym informatorze karty miejskiej – [pobierz .pdf]

Ile kosztuje Lisboa Card?
Ceny (w roku 2022) są jak poniżej.

Lisboa Card na 24h:
– dorośli: 21 EUR
– dzieci (4-15 lat): 13,5 EUR

Lisboa Card na 48h:
– dorośli: 35 EUR
– dzieci (4-15 lat): 19,5 EUR

Lisboa Card na 72h:
– dorośli: 44 EUR
– dzieci (4-15 lat): 23 EUR

Dzieci poniżej 4 roku życia wchodzą wszędzie bezpłatnie.

Czy Lisboa Card się opłaca?
Odpowiedź brzmi: nie wiem.
Wszystko zależy jak intensywnie zamierzasz zwiedzać miasto oraz co naprawdę jest dla ciebie ważne.

Jeżeli liczysz każde wydane Euro, to ułóż swój plan, sprawdź i zsumuj ceny biletów za wejścia i przejazdy oraz porównaj z ceną karty. Wszystko stanie się jasne.

Jeżeli istotna jest dla ciebie wygoda, swoboda zwiedzania i dopuszczasz zmianę planów oraz rozbudowę ich, w zależności od tego jak przebiega i układa ci się dzień, to Lisboa Card jest dla ciebie. Po mieście poruszasz się komunikacją publiczną bez skrępowania i liczenia każdego przejazdu, a do wielu obiektów wstęp masz za darmo i bez kolejki.
Im mniej rzeczy, o które muszę się martwić w czasie wyjazdu tym lepiej. I nawet jeżeli przyjdzie mi za to zapłacić w sumie np. o 2 EUR więcej niż wyszłoby mi, gdybym wszystkie bilety kupił osobno, to zdecydowanie wybieram wygodę.
W mojej subiektywnej ocenie Lisboa Card – [klik] jest OK.

Dla ułatwienia ci życia, przy opisach atrakcji do których możesz wejść za darmo dzięki Lisboa Card umieszczę stosowna informację.

Komunikacja publiczna w Lizbonie

Lizbona ma doskonale rozwiniętą komunikację publiczną. Najwygodniej jeździ się tramwajami i autobusami. Mają dużo, dobrze rozlokowanych przystanków. Przystanki metra są niestety rozlokowane w taki sposób, że w zasadzie nie ma sensu z nich korzystać do celów turystycznych.
Jeżeli masz kartę Lisboa Card to przejazdy masz w cenie karty. Jeżeli nie chcesz kupować Lisboa Card, to możesz kupić osobną kartę lub bilety na komunikację. Jak to zrobić napisałem szerzej przy okazji opisu przejazdu tramwajem 28E (punkt numer 13 w dalszej części wpisu).

przydatne: strona komunikacji publicznej w Lizbonie – [klik]

Wypożyczalnia samochodów – Lizbona

Bardzo prawdopodobne jest, że przyjazd i zwiedzanie Lizbony nie będzie głównym celem twojej podróży do Portugalii. Wiele osób od Lizbony rozpoczyna zwiedzanie całej Portugalii – [klik] i najczęściej robi to wynajmując w Lizbonie samochód. Jeżeli taki jest twój plan, żeby z Lizbony udać się w inne części Portugalii, to zdecydowanie przyda ci się kilka sposobów na tani i bezpieczny wynajem samochodu. Przeczytaj koniecznie solidny poradnik: Lizbona (Portugalia) – wynajem samochodu bez karty kredytowej i depozytu – [klik]

Lizbona – mapa atrakcji turystycznych

Nadszedł czas na pierwszą mapę. Na obrazku poniżej widzisz mapę Lizbony z zaznaczonymi kilkoma obszarami w których zgrupowane wszystkie atrakcje.

Szybki rzut oka na wystarczy, żeby zorientować się w sytuacji. Większość interesujących nas atrakcji zgrupowana jest w dwóch obszarach, które nazwałem: Centrum i Belem.
Belem to wprost nazwa dzielnicy Lizbony, w której znajdują się wybrane przeze mnie atrakcje. Pod nazwą Centrum kryje się kilka dzielnic w centrum Lizbony. Są one jednak tak małe, że jednego dnia można przejść wszystkie. Zastępczo użyłem więc nazwy Centrum, by nie wymieniać wszystkich dzielnic z nazwy.
Pozostałe dwie atrakcje, czyli muzeum tradycyjnych zdobień z ceramicznych płytek azulejo (Museu Nacional do Azulejo) oraz Oceanarium położone są w dużej odległości od centrum Lizbony i trzeba do nich dojechać środkami komunikacji miejskiej (szczegóły dojazdu znajdziesz dalej, przy opisach tych atrakcji).

Orientacyjny czas jaki trzeba poświęcić na zwiedzanie poszczególnych obszarów to:
– Centrum: od 1 do 2 dni
– Belem: około 3 – 4 godziny (+ dojazd)
– (23) Muzeum Azulejo: 1-2 godziny (+ dojazd)
– (24) Oceanarium: 1-2 godziny (+ dojazd)

Atrakcje turystyczne w centrum Lizbony

Zaczniemy od obszaru, w którym atrakcji turystycznych jest najwięcej, czyli od centrum Lizbony.
Poniżej zamieszczam mapę zawierającą numery i lokalizację atrakcji turystycznych oraz przybliżony przebieg trasy spaceru (czerwone kropki) i trasę przejazdu historycznego tramwaju 28 (niebieskie kropki), który w Lizbonie jest kultową atrakcją.
Dodatkowo na mapę naniosłem położenie kilku najbardziej istotnych przystanków tramwajowych.
Najpierw uważnie rzuć okiem na mapę. Poszukaj zaznaczonej czerwonym kolorem ścieżki spaceru i niebieskiej trasy przejazdu tramwajem, a dopiero potem przejdź dalej.

Lista największych atrakcji w centrum Lizbony:
1. Plac Handlowy (Praca do Comercio)
2. Łuk Triumfalny w Lizbonie (Arco da Rua Augusta)
3. Plac Miejski (Praca do Município)
4. Rua Augusta
5. Dworzec Rossio (Estacao do Rossio)
6. Plac Rossio (Praca Dom Pedro IV)
7. Winda Santa Justa (Elevador de Santa Justa)
8. Klasztor Karmelitów w Lizbonie (Convento da Ordem do Carmo)
9. Kościół św. Rocha (Igreja de Sao Roque)
10. Punkt widokowy św. Piotra z Alcantary (Miradouro de São Pedro de Alcântara)
11. Plac Luisa de Camões (Praça Luís de Camões)
12. Winda Bica
13. Tramwaj 28E
14. Punkt widokowy Matki Bożej ze Wzgórza (Mirador de la Señora del Monte)
15. Punkt widokowy Graca (Miradouro da Graça)
16. Zamek św. Jerzego (Castelo de São Jorge)
17. Punkt widokowy Portas do Sol
18. Katedra Se w Lizbonie (Sé de Lisboa)
19. Diamentowa kamienica (Casa dos Bicos / José Saramago Foundation)

Na pierwszy rzut oka mapa może wydawać się mało czytelna, ale na pewno niektórzy od razu zauważyli, że na mapie tak naprawdę są dwie (a nie jedna) trasy zwiedzania. W tym właśnie tkwi siła i spryt zaproponowanego przeze mnie planu.
Trochę łatwiej to zobaczyć, gdy popatrzysz na specjalnie przygotowany przeze mnie obrazek poniżej.

Na obrazku wyraźnie widać czarną linię, która stanowi linię podziału między dwiema trasami.
Pierwsza trasa znajduje się na lewo od linii podziału i obejmuje atrakcje o numerach od (1) do (13). Druga trasa znajduje się na prawo od linii podziału i rozpoczyna się od numeru (13), a kończy na atrakcji o numerze (19).

UWAGA!
Drugą część trasy zwiedzania czyli punkty (13-19) zalecam robić dokładnie w tej kolejności. Jeżeli przyjdzie ci do głowy, żeby odwrócić kierunek zwiedzania, to czeka cię niespodzianka, ponieważ cała trasa jest wtedy mocno pod górę. Czeka cię ostra wspinaczka.
Realizacja planu zgodnie z numeracją do punktu (13) do punktu (19) sprawia, że idziesz cały czas z górki.

Na mapie są dwa punkty o numerze (13). Przejazd się z punktu (13) na końcu jednej trasy spaceru, do punktu (13) na początku drugiej trasy spaceru odbywa się historycznym tramwajem 28 (w Lizbonie na oficjalnych rozkładach jazdy nazywa się go 28E). Takie wkomponowanie tramwaju w trasę zwiedzania sprawia, że załatwisz sprawę transportu, a jednocześnie zaliczasz jedną z najbardziej kultowych atrakcji w Lizbonie.

Obie części spaceru po centrum Lizbony są również dostępne w formie interaktywnych map Google. LInki do nich zamieszczam poniżej:
– zwiedzanie Lizbony: atrakcje (1-13) – trasa na mapie Google – [klik]

– zwiedzanie Lizbony: atrakcje (13-19) – trasa na mapie Google – [klik]

Co nam daje zaproponowany przeze mnie powyżej podział? Doskonałą możliwość dostosowania planu zwiedzania do własnych potrzeb i czasu jakim dysponujemy! Oto kilka przykładów.

Lizbona w jeden dzień

Załóżmy, że masz na zwiedzanie Lizbony tylko jeden dzień. Od razu wiadomo, że musisz obie trasy połączyć w jedną. Możesz to zrobić bez wielkiego wysiłku, ponieważ obie trasy są połączone za sobą przejazdem historycznym tramwajem. Realizujesz więc pierwszą trasę (1-13) (możesz nawet dla oszczędności czasu pominąć wybrane atrakcje, które mniej cię interesują), potem z punku (13) do drugiego punktu (13) jedziesz historycznym tramwajem i następnie robisz drugą trasę (13-19).
Na końcu znajdujesz się w punkcie (19), z którego – jeżeli masz jeszcze siłę i czas – jest bardzo blisko do przystanku tramwaju 15E (znajduje się obok punktu 2). Tramwajem 15E możesz szybko dojechać do dzielnicy Belem, w której znajdują się atrakcje o numerach (20-22).
Plan jest niezwykle wymagający, ale możliwy do zrealizowania. Więcej w jeden dzień chyba zobaczyć się nie da.

Lizbona w półtora dnia

W tym przypadku masz do wyboru kilka wariantów:
– robisz całą trasę w centrum Lizbony w jeden dzień (punkty 1-19), a w pozostałe pół dnia załatwiasz Belem, czyli atrakcje (20-22)
– robisz pół trasy w centrum Lizbony oraz Belem jednego dnia, a drugie pół trasy w centrum Lizbony realizujesz w pozostałe pół dnia. Przejazd historycznym tramwajem 28 możesz zrealizować w dowolny dzień. Na mapie zaznaczyłem dodatkowo jeden z przystanków tramwaju 28 (symbolem 28E), który znajduje się w pobliżu punktu (4) i jest najbliżej przystanku tramwaju 15E. Może się okazać, że dzieląc trasy według własnego pomysłu, będzie trzeba przesiąść się z tramwaju 28E do 15E lub odwrotnie. Najlepiej zrobić to w tym miejscu.

Lizbona w dwa dni

W tym przypadku pojawiają się dodatkowe możliwości, ponieważ do zwiedzania można wkomponować kolejne atrakcje, których nie było w poprzednich planach, mianowicie: Muzeum Azulejos (23) oraz Oceanarium (24).
Kolejność zwiedzania można ułożyć podobnie jak w poprzednich propozycjach, które opisałem przy planie na jeden dzień i na półtora dnia, albo według własnego pomysłu.

Lizbona w trzy i więcej dni

Jeżeli masz więcej niż dwa dni czasu w Lizbonie, to po pierwsze warto trochę zwolnić i zwiedzać w wolniejszym tempie chłonąc klimat miasta. Rozłóż zaproponowane przeze mnie trasy zwiedzania na trzy dni (np. pół centrum w jeden dzień, pół centrum w drugi, a Belem, Muzeum Azulejos i Oceanarium w trzeci).
Dodatkowo warto pamiętać, że tuż obok Lizbony znajduje się Sintra, na którą trzeba poświęcić przynajmniej jeden dzień.
Jeżeli masz do dyspozycji trzy dni kuszące wydaje się zrobienie Lizbony w dwa dni i przeznaczenie trzeciego dnia na Sintrę.

Dzielnice w centrum Lizbony

Przygotowując się do wyjazdu do Lizbony zapewne będziesz czytać nie tylko ten wpis, ale również wpisy z innych stron podróżniczych. Większość autorów tekstów posługuje się w swoich opracowaniach historycznymi i turystycznymi nazwami dzielnic Lizbony. Dzielnice w Lizbonie są małe, a co za tym idzie jest ich całkiem sporo i na początku trudno się w nich zorientować. Nie ma powodu, bym nie ułatwił ci życia nawet przy lekturze innych tekstów. Przygotowałem więc specjalną mapkę, na której zaznaczyłem przybliżone położenie dzielnic w centrum Lizbony. Mapkę dzielnic naniosłem na moją mapę atrakcji. W tle znajdziesz więc dokładną lokalizację atrakcji na planie dzielnic.
Jeśli gdzieś znajdziesz informację o atrakcji, której nie ma u mnie w planie i zapragniesz wkomponować ją we własny plan zwiedzania, to poniższa mapka pozwoli ci to zrobić w mgnieniu oka.

Atrakcje turystyczne w Belem

Do kompletu informacji o zwiedzaniu Lizbony brakuje jeszcze jednej mapy: dzielnicy Belem, w której znajdują się kolejne atrakcje.
Mapkę zamieszczam poniżej. Jest banalnie prosta, więc raczej nie wymaga specjalnego komentarza.

Szczegółowe opisy atrakcji w Lizbonie

1. Plac Handlowy (Praca do Comercio)

Plac Handlowy to punkt, w którym łączą się wszystkie drogi w Lizbonie. Jest głównym węzłem komunikacyjnym, turystycznym, historycznym … po prostu: główny punkt miasta. Tutaj dotrzeć jest najłatwiej, niezależnie od tego, gdzie się w Lizbonie jest. Nieprzypadkowo ulokowałem tu pierwszy punkt naszej wycieczki. Rozpoczęcie zwiedzania z Placu Comercio daje możliwość budowy uniwersalnego planu zwiedzania, dostępnego dla każdego odwiedzającego Lizbonę turysty.

Przy okazji jest to miejsce niezwykle ważne dla historii miasta łączy się z nim wiele interesujących zdarzeń. Koniecznie przeczytaj wpis, w którym znajdziesz sporo ciekawostek na temat Placu Handlowego – [klik]

Plac Handlowy (Praca do Comercio), współrzędne GPS:
38°42’25.6″N 9°08’10.5″W
38.707113, -9.136262 – kliknij i wyznacz trasę

2. Łuk Triumfalny w Lizbonie (Arco da Rua Augusta)

Pierwszy projekt zakładał budowę dzwonnicy, ale z czasem pomysł zmienił się i projekt przekształcono w dość skomplikowany łuk triumfalny, upamiętniający odbudowę miasta po katastrofalnym trzęsieniu ziemi z 1755 roku.
Jak przystało na budowlę triumfalną, zawarta w niej symbolika prezentuje postacie symboliczne: Chwałę, Męstwo i Umysł (na szczycie budowli) oraz historyczne przy górnej części fasady łuku.
Na samym szczycie, na wysokości 30 metrów, pośrodku stoi mierzący 7 metrów, kobiecy posąg Chwały. Po jej prawej ręce (nasza lewa) w pozycji siedzącej, znajduje ubrany w wysoki hełm posąg amazonki, reprezentujący Męstwo. Po stronie lewej ręki Chwały (nasza prawa) spoczywa posąg Jowisza, uosabiający Umysł.
Rzeźby postaci stojących na wysokości głównej części łuku nad kolumnami to (patrząc od naszej lewej): Vasco da Gama, Viriato, Markiz de Pombal (czyli Sebastião José de Carvalho e Melo) oraz Nuno Álvares Pereira.
Na tej samej wysokości są też dwie postacie leżące. To personifikacje dwóch głównych rzek Portugalii: Tag i Douro.

Na szczycie łuku triumfalnego znajduje się punkt widokowy. Wstęp na niego jest płatny, a bilety można kupić przez internet.
Większość drogi na szczyt łuku można przejechać windą, ale kilka ostatnich metrów trzeba przejść pieszo po kręconych schodach.

Sprawdź: bilety na Arco da Rua Augusta – [klik]

UWAGA !
Jeżeli masz kartę miejską Lisboa Card – [klik] to masz bezpłatny wstęp na Arco da Rua Augusta

Łuk triumfalny (Arco da Rua Augusta), współrzędne GPS:
38°42’30.4″N 9°08’12.5″W
38.708432, -9.136805 – kliknij i wyznacz trasę

3. Plac Miejski (Praca do Município)

Można o nim powiedzieć Plac Miejski lub Rynek, bo znajduje się naprzeciwko ratusza, siedziby gminy Lizbona. W praktyce nie pełni roli rynku. Tym co natychmiast rzuca się w oczy (a w zasadzie w uszy), to cisza jaka panuje na placu. Mimo że od głównego, głośnego i wypełnionego turystami Placu Handlowego dzieli go zaledwie kilkanaście metrów, to układ budynków sprawia, że na Praca do Município jest niemal zupełnie cicho. Oczywiście dociera tutaj zdecydowanie mniej turystów, ale czy to jest wada? 🙂
Na środku placu znajduje się pręgierz … gdyby przyszło ci do głowy coś przeskrobać, to pamiętaj, że egzekucja prawa bywa bolesna.

Ciekawostka:
Przy okazji zwróć uwagę na tzw. calcada portuguesa, czyli wzory, według których układana jest kostka brukowa na placach i ulicach w Portugalii. To swego rodzaju sztuka układania mozaiki brukarskiej, polegająca na łączeniu wzorów i kolorów w ogromne, brukarskie obrazy. Spacerując po Lizbonie odwiedzisz jeszcze kilka placów i wszędzie będą użyte odmienne, ciekawe wzory graficzne.

Plac Miejski, współrzędne GPS:
38°42’28.9″N 9°08’21.0″W
38.708020, -9.139161 – kliknij i wyznacz trasę

4. Rua Augusta

Każde szanujące się miasto musi mieć tzw. ulicę handlową i deptak, na którym turysta może szybko i sprawnie wyczyścić swój portfel z gotówki, a jak przyjdzie potrzeba to i opróżnić większość zasobów na karcie kredytowej. W Lizbonie taką ulicą jest Rua Augusta, która pełni rolę deptaka (z ruchu ulicznego została wyłączona już w latach 80-tych, XX wieku), a jednocześnie jest aleją handlową z drogimi i tanimi sklepami. Natkniesz się tutaj na różne formy sztuki ulicznej, próby naciągania i wszystko to, co na całym świecie służy wyciąganiu pieniędzy od turystów. Tłok, gwar i hałas w otoczeniu malowniczych kamienic tworzą niezapomniany klimat, więc czy to lubisz czy nie, to spacer Rua Augusta jest obowiązkowym punktem programu.

Rua Augusta, współrzędne GPS:
38°42’37.9″N 9°08’15.6″W
38.710533, -9.137669 – kliknij i wyznacz trasę

5. Dworzec Rossio (Estacao do Rossio)

Jeżeli zdecydujesz się odwiedzić Sintrę (polecam !!!), to zapewne przyjdzie ci wsiąść do pociągu na Dworcu Rossio. Dworzec Rossio wraz z Tunelem Rossio to jeden z najważniejszych i największych zabytków portugalskiej inżynierii XIX wieku. Powstały w 1889 roku, prowadzący pod miastem dwutorowy tunel ma długość 2 613m. Do roku 1957 był to główny dworzec kolejowy Lizbony.
Na uwagę zasługuje również sam budynek dworca, z piękną elewacją w charakterystycznym dla Portugalii stylu manuelińskim, łączącym gotyk z elementami orientalnymi. Ściany wewnętrzne dworce zdobione są tradycyjnymi płytkami ceramicznymi (azulejos), a zadaszenie hali peronowej podtrzymuje solidna, metalowa, neogotycka konstrukcja.
Dworzec jest naprawdę bardzo ciekawy i znajduje się zaledwie kilkanaście metrów od jednego z głównych placów Lizbony (opisywanych przeze mnie w punkcie 6, poniżej).

Dworzec Rossio, współrzędne GPS:
38°42’52.2″N 9°08’26.6″W
38.714491, -9.140712 – kliknij i wyznacz trasę

6. Plac Rossio (Praca Dom Pedro IV)

Plac Rossio to drugi z najważniejszych w mieście placów. Wielu mieszkańców miasta twierdzi, że tak naprawdę to Rossio jest najważniejszym w mieście placem.
Piękny, otoczony wspaniałymi zabudowaniami, z niezwykle interesującą historią i kultowymi miejscami, a do tego chętnie odwiedzany przez mieszkańców i turystów.
Nie będę rozstrzygał sporu o palmę pierwszeństwa między lizbońskimi placami, ponieważ możesz to zrobić samodzielnie poznając je osobiście. Rossio to obowiązkowy punkt programu!
Zdecydowanie warto przeczytać osobny wpis na temat Placu Rossio – [klik]. Zaręczam, że zwiedzanie placu po tej lekturze nabierze wyjątkowego wymiaru.

Plac Rossio (Praca Dom Pedro IV), współrzędne GPS:
38°42’49.6″N 9°08’21.7″W
38.713787, -9.139358 – kliknij i wyznacz trasę

7. Winda Santa Justa (Elevador de Santa Justa)

W Lizbonie funkcjonują cztery zabytkowe windy, ale tylko jedna z nich – Santa Justa – porusza się pionowo. Pozostałe trzy ciągnięte stalową liną windy (Ascensor da Glória , Ascensor da Bica i Ascensor do Lavra) poruszają się na kołach po szynach ułożonych na stromych pochylniach. Konstruktorem wszystkich wind jest jeden człowiek, Portugalczyk francuskiego pochodzenia (rodzice byli Francuzami): Raoul Mesnier du Ponsard.
Inspirowania rozwiązaniami konstrukcyjnymi zastosowanymi w Wieży Eiffla, winda Santa Justa stała się hitem Lizbony już pierwszego dnia funkcjonowania. Ogromnie ułatwiła życie mieszkańcom, przemieszczającym się między dwiema położonymi na stromym i ostrym zboczu, sąsiadującymi dzielnicami: Baixa oraz Bairro Alto.
Pomimo ulewnego deszczu w dniu otwarcia (10 lipca 1902 roku) sprzedano ponad 3000 biletów. W pierwszym roku funkcjonowania winda przewiozła ponad pół miliona (!!!) pasażerów, co było wynikiem porównywalnym do popularności Wieży Eiffla.
Przez pierwsze pięć laf funkcjonowania winda napędzana była maszyną parową, a w 1907 roku zastąpił ją silnik elektryczny.
Winda Santa Justa jest dzisiaj jedną z najpopularniejszych atrakcji Lizbony i często ustawia się do niej kolejka chętnych. Posiadacze turystycznej karty miejskiej Lisboa Card – [klik] mogą jeździć windą bez konieczności zakupu biletów (przejazd windą jest w cenie karty).

Na szczycie windy znajduje się niewielka kawiarnia oraz dodatkowo płatny punkt widokowy.

Godziny otwarcia windy Santa Justa:
– do 1 maja do 31 października: 7.00 – 23.00
– od 1 listopada do 30 kwietnia: 7.00 – 22.00

Godziny otwarcia punktu widokowego na windzie Santa Justa:
– codziennie od 9:00 do 21:00

Winda Santa Justa, współrzędne GPS:
38°42’43.7″N 9°08’21.7″W
38.712133, -9.139358 – kliknij i wyznacz trasę

8. Klasztor Karmelitów w Lizbonie (Convento da Ordem do Carmo)

Klasztor Karmelitów to obecnie bardzo malownicza i świadomie w takiej formie zachowana ruina. Klasztor zrujnowany w czasie trzęsienia ziemi w 1755 roku został tylko w niewielkim stopniu odbudowany, po czym prace wstrzymano. Kościół nie został odbudowany i w zrujnowanej formie funkcjonuje do dzisiaj. Współcześnie stanowi żywą pamiątkę, po największym kataklizmie w historii Lizbony, a na jego terenie funkcjonuje muzeum archeologiczne.
Miejsce robi naprawdę duże wrażenie i szczerze polecam odwiedziny w nim.

Godziny otwarcia:
maj – październik: od 10.00 do 19.00
listopad – kwiecień: od 10.00 do 18.00
w niedzielę zamknięte

Klasztor Karmelitów w Lizbonie, współrzędne GPS:
38°42’43.1″N 9°08’26.4″W
38.711982, -9.140670 – kliknij i wyznacz trasę

9. Kościół św. Rocha (Igreja de Sao Roque)

Często pomijany w planach zwiedzania, ze względu na swój mało obiecujący z zewnątrz wygląd. Nie sugeruj się tym. Po prostu wejdź do środka. Zrób to koniecznie. Oszczędny wygląd zewnętrzny to celowy zabieg architektoniczny, kontrastujący z absolutnie niesamowitym wnętrzem. Klasyczne zestawienie dwóch przeciwności, dla osiągnięcia większego efektu WOW!
Pominięcie tego obiektu podczas zwiedzania Lizbony to zdecydowanie błąd, który większość turystów nadal popełnia. Szczególnie zwróć uwagę na kaplicę św. Jana Chrzciciela (Capela de São João Baptista).
Dowiedz się wiecej z osobnego wpisu: Kościół św. Rocha w Lizbonie – [klik]

UWAGA !
Jeżeli masz kartę miejską Lisboa Card – [klik] to masz masz prawo do 40% zniżki na wstęp do Muzeum św. Rocha

Kościół św. Rocha, współrzędne GPS:
38°42’48.2″N 9°08’36.4″W
38.713387, -9.143444 – kliknij i wyznacz trasę

10. Punkt widokowy św. Piotra z Alcantary (Miradouro de São Pedro de Alcântara)

Punkt widokowy św. Piotra z Alcantary to doskonałe miejsce by sycić się widokiem Lizbony. Tutaj jak na dłoni widać pofałdowany charakter miasta. Patrząc z punktu widokowego zapewne rozpoznasz kilka miejsc, w których w czasie spaceru już byłeś oraz tych, w których dopiero będziesz.
W zasięgu twojego wzroku są stąd dzielnice Baixa, Alfama i Graca oraz szeroka Aleja Wolności (Avenida da Liberdade), biegnącą niemal od placu Rossio do placu markiza Pombala. Z tarasu jest również doskonały widok na położony na wzgórzu naprzeciwko, tonący w koronach drzew zamek św. Jerzego.
Punkt widokowy składa się dwóch obszernych tarasów. Taras górny jest zadrzewiony i dzięki temu przez cały dzień panuje na nim przyjemny cień. Znajdują się na nim ławeczki do wypoczynku i (co ważne latem) kiosk, w którym można kupić coś dla ochłody. Taras dolny jest odsłonięty i mocno nasłoneczniony. Nietrudno zgadnąć, że większość ludzi w poszukiwaniu chwili wytchnienia gromadzi się na tarasie górnym.

Górny taras na punkcie widokowym św. Piotra z Alcantary, współrzędne GPS:
38°42’55.0″N 9°08’39.3″W
38.715278, -9.144236 – kliknij i wyznacz trasę

11. Plac Luisa de Camões (Praça Luís de Camões)

Plac Luís de Camões to jeden z ulubionych punktów spotkań mieszkańców Lizbony. Na tym placu zawsze ktoś na kogoś czeka i kogoś wypatruje. Większość oczekuje, siedząc na stopniach pod znajdującym się na środku placu pomnikiem. Popularność placu wynika z jego lokalizacji. Stąd blisko jest do popularnych barów i restauracji w Bairro Alto (z czego być może warto skorzystać).
Z wysokości postumentu pomnika cały ruch na placu od roku 1867 spokojnie obserwuje Luís de Camoes – powszechnie uznawany z największego pisarza w historii portugalskiej literatury, poeta epoki renesansu, później określany mianem “książę poetów”.
We współczesnym sobie czasie zupełnie niedoceniany czy wręcz wyklęty, stał się legendą w epoce romantyzmu i wzorcem dla typowych, romantycznych poetów nieszczęśliwych. Pisał bowiem głównie o rozpaczy, śmierci, nieszczęśliwej miłości i piekielnych mękach grzesznych kochanków.
Z czasem jego dzieło “Luzjady” zostało uznane za epos narodowy Portugalii i w związku z tym na placu stanął pomnik poety. Ciekawe co napisałby po ponad 150 latach obserwacji oczekujących i spotykających się pod jego stopami lizbończyków.

Plac Luisa de Camões, współrzędne GPS:
38°42’38.1″N 9°08’36.6″W
38.710583, -9.143487 – kliknij i wyznacz trasę

12. Winda Bica

Winda Bica to jedna z czterech zabytkowych wind zbudowanych w Lizbonie według projektu tego samego inżyniera: Raoula Mesnier du Ponsard.
Winda ma formę wozów tramwajowych działających na zasadzie typowej kolejki linowej. Dwa identyczne wagony są na stałe przymocowane do dwóch końców liny transportowej, owiniętej wokół krążka umieszczonego na górnym końcu trasy przejazdu. Wagony stanowią dla siebie przeciwwagę. Gdy jeden wjeżdża pod górę, drugi jednocześnie zjeżdża w dół.
Pierwszy komercyjny przejazd windy odbył się w 1892 roku i poprzedziły go wieloletnie testy.
Początkowo winda była napędzana wyłącznie siłą grawitacji. Na wagonach zainstalowane były zbiorniki na wodę. Zbiornik wagonu, który miał zjeżdżać w dól był napełniany wodą. Dodatkowa masa powodowała powstanie dodatkowej siły, która powodowała, że wagonik o większej masie zjeżdżał w dół, wciągając jednocześnie w górę dolny wagon.
W 1892 roku w windzie zainstalowano napęd parowy, a w 1914 napęd elektryczny.
Podczas kolejnych prac modernizacyjnych w tym samym roku zdarzył się wypadek. Jeden z wagoników wymknął się spod kontroli i pod własnym zjechał w dół, uderzając i całkowicie niszcząc dolną stację windy. Urządzenie nie działało przez kolejnych dziewięć lat.
Obecnie winda Bica funkcjonuje normalnie. Wzdłuż torów po których jeżdżą wagony windy, po obu ich stronach wiedzie wygodny chodnik. W dół z chodnika rozciąga się piękny widok uliczki, po której porusza się winda. Polecam zejść na nogach chodnikiem wzdłuż torów windy do jej dolnej stacji, a następnie wrócić na górę jadąc windą.
Schodząc wzdłuż torów windy w dól, możesz skręcić w prawo i po drodze odwiedzić ciekawy punkt widokowy św. Katarzyny (Miradouro de Santa Catarina).
Położenie windy Bica, punktu widokowego i trasę dojścia do niego zaznaczyłem na poniższej mapce.

Punkt Miradouro de Santa Catarina znajduje się około 150 metrów od windy. Wieczorem w tym miejscu schodzą się ludzie, by miło spędzić czas (grają, śpiewają, piją wino) i patrzeć na oświetlone miasto oraz oświetlony nocą most Most 25 Kwietnia, przypominający konstrukcją Golden Gate Bridge w San Francisco.

UWAGA !
Jeżeli masz kartę miejską Lisboa Card – [klik] to przejazd windą Bica masz za darmo (jest w cenie karty).

Winda Bica – górna stacja, współrzędne GPS:
38°42’38.8″N 9°08’44.9″W
38.710787, -9.145793 – kliknij i wyznacz trasę

Winda Bica – dolna stacja, współrzędne GPS:
38°42’30.8″N 9°08’48.2″W
38.708564, -9.146717 – kliknij i wyznacz trasę

Punkt widokowy Miradouro de Santa Catarina, współrzędne GPS:
38°42’34.3″N 9°08’51.7″W
38.709528, -9.147705 – kliknij i wyznacz trasę

13. Tramwaj 28E

Odwiedziny w Lizbonie podobno się nie liczą, jeżeli nie przejedziesz się tramwajem. Tutaj turyści mówiąc “tramwaj” zawsze myślą o tramwaju 28, a dokładniej o tramwaju 28E, bo takie jest jego pełne oznaczenie. Piszę o tym, ponieważ część osób może mieć wątpliwości czy 28, to ten sam tramwaj co 28E? Odpowiadam: tak to ten sam tramwaj. Po prostu mówi się na niego w skrócie tramwaj 28.
W przygotowanym przez mnie planie do tramwaju wsiadamy w pobliżu windy Bica, a wysiadamy blisko punktu widokowego, na jednym z najwyższych wzgórz w Lizbonie.
Tramwajem pokonujemy w ten sposób długą i trudną trasę pod górkę, a przy okazji przejeżdżamy przez najładniejsze fragmenty linii 28.
Szczegóły związane z przejazdem tramwajem jak: ceny i zakup biletów, rozkład jazdy czy szczegółowa trasa przejazdu znajdziesz w osobnym wpisie: Tramwaj 28 w Lizbonie – [klik]

Mapa trasy tramwaju 28:

pobierz: tramwaj 28 mapa (Lizbona) PDF wersja polska – [klik]
download: tram 28 map (Lisbon) PDF Engish version – [click]

Początek przejazdu: przystanek Calhariz (Bica) (tramwaj 28E), współrzędne GPS:
38°42’39.0″N 9°08’45.6″W
38.710830, -9.145996 – kliknij i wyznacz trasę

Koniec przejazdu: przystanek R. Graca (tramwaj 28E), współrzędne GPS:
38°43’08.5″N 9°07’47.5″W
38.719035, -9.129866 – kliknij i wyznacz trasę

14. Punkt widokowy Matki Bożej ze Wzgórza (Mirador de la Señora del Monte)

Punkt widokowy Mirador de la Señora del Monte powszechnie uważany jest za najlepsze, ze wszystkich dostępnych w mieście miejsc widokowych. Udostępnia szeroką panoramę zarówno nowej jak i starej części miasta. Prawdopodobnie istotny przy tym jest fakt, że jest on najwyżej położonym punktem widokowym Lizbony. Całe miasto, w tym nawet położony na wzgórzu zamek św. Jerzego masz u swoich stóp. Wszystko widać jak na dłoni.
Dużym zaskoczeń dla ciebie może być, że mimo widoków jakie oferuje ten punkt jest on jednym z najcichszym miejsc w Lizbonie. Po prostu większość turystów tu nie dociera.
Panoramiczne zdjęcia z punktu widokowego udosępniam poniżej. Możesz go obracać i przybliżać.

Obok punktu widokowego znajduje się kaplica Nossa Senhora do Monte. Przybywają do niej kobiety w ciąży, by prosić o ochronę swojego płodu.
Kaplica która stoi tu obecnie nie jest oryginalnym budynkiem. Oryginał uległ zniszczeniu podczas trzęsienia ziemi w 1755 roku. W oryginalnej formie zachowały się tylko niektóre elementy, jak kamienne krzesło San Gens. Przesąd mówi, że przyszłe matki, by zapewnić sobie szczęście muszą w nim usiąść.

Punkt widokowy Matki Bożej ze Wzgórza, współrzędne GPS:
38°43’08.9″N 9°07’58.2″W
38.719138, -9.132819 – kliknij i wyznacz trasę

15. Punkt widokowy Graca (Miradouro da Graça)

Schodząc z najwyżej położonego w Lizbonie punktu widokowego, który opisałem w poprzednim punkcie, trafimy na kolejny punkt widokowy: Miradouro da Graça (chociaż obecnie jego oficjalna nazwa brzmi nieco inaczej, ale o tym za chwilę).
Punkt cieszy się sporą popularnością nie tylko za sprawą pięknych widoków. Podejrzewam, że istotny wpływ na jego popularność ma fakt, że funkcjonuje przy nim niewielki bar, który w cieniu rosnących tu drzew serwuje różne smaczne drinki. Prawdopodobnie spora część turystów spędza tu więcej czasu niż pierwotnie zamierzała, rozkoszując się widokami, cieniem drzew i ożywczym smakiem dobrze schłodzonych napojów. Możliwe, że tobie też przydarzy się taka przygoda 🙂

Na pewno wiele dni na podziwianiu miasta z tego miejsca (i to jest fakt) spędziła portugalska pisarka Sophia de Mello Breyner Andresen. Dzisiaj znajduje się tutaj jej popiersie. Nadal spogląda na miasto i zachwyca się jego widokiem. Obecnie opisywany tutaj punkt widokowy nosi nazwę Miradouro Sophia de Mello Breyner Andresen, ale z przyzwyczajenia mieszkańcy nadal używają starej nazwy: Miradouro da Graça.

Bar i przy okazji punkt widokowy Graca, współrzędne GPS:
38°42’59.8″N 9°07’53.4″W
38.716611, -9.131487 – kliknij i wyznacz trasę

16. Zamek św. Jerzego (Castelo de São Jorge)

Zamek św. Jerzego to jeden z najstarszych budynków w Lizbonie. Przetrwał wojny i kataklizmy, w tym największe trzęsienie ziemi w 1755 roku. Przetrwał też okres, w którym popadł w niełaskę i zaniedbany przez setki lat popadał w ruinę. Przetrwał wszystko.
Dzisiaj jest jednym z najpopularniejszych zabytków w mieście, chętnie odwiedzany i regularnie odnawiany. Widoczny niemal z każdego punktu w mieście prezentuje się pięknie, wynurzając się z otaczających go zielonych koron drzew.
Zdecydowanie warto poznać kilka związanych z nim, bardzo interesujących ciekawostek. Znajdziesz je w osobnym wpisie: Zamek św. Jerzego w Lizbonie – zwiedzanie, ciekawostki, bilety, mapa

Kasa biletowa zamku św. Jerzego, współrzędne GPS:
38°42’44.3″N 9°07’58.9″W
38.712317, -9.133013 – kliknij i wyznacz trasę

Wejście do zamku św. Jerzego, współrzędne GPS:
38°42’45.3″N 9°07’59.5″W
38.712580, -9.133202 – kliknij i wyznacz trasę

Bilety do zamku możesz kupić bezpośrednio na stronie zamku – [klik]. Jeżeli masz kartę Lisboa Card, to możliwe, że będzie ci przysługiwała zniżka na bilet, ale nie da się z niej skorzystać przy zakupie biletu przez internet. Ze zniżki (o ile akurat jest dostępna) można skorzystać tylko przy zakupie biletów w kasie zamku (ostatnio była to zniżka z 10 na 6 EUR za bilet dla osoby dorosłej).

17. Punkt widokowy Portas do Sol

Wielu twierdzi, że jest to najlepszy punkt widokowy w Lizbonie. Nie dziwi mnie to, bo każdy z punktów widokowych w tym mieście ma swoich zwolenników i o każdym z punktów widokowych można powiedzieć to samo. Na pewno jednak należy od do tych najpopularniejszych. Dlaczego? Po pierwsze dlatego, że jest stąd naprawdę ładny widok, a po drugie jest blisko centrum. Łatwo tu dotrzeć i łatwo stąd wrócić. Portas do Sol przyciąga więc mnóstwo ludzi i w sezonie raczej spodziewaj się że będzie tu gęsto.
Przyjdź, zobacz, oceń i ułóż własną listę najlepszych punktów widokowych. Ciekawe jak wysoko na twojej liście znajdzie się Portas do Sol.

Punkt widokowy Portas do Sol, współrzędne GPS:
38°42’45.5″N 9°07’48.9″W
38.712649, -9.130242 – kliknij i wyznacz trasę

18. Katedra Se w Lizbonie (Sé de Lisboa)

Pełna nazwa katedry to Katedra Najświętszej Maryi Panny w Lizbonie. W skrócie nazywana Sé de Lisboa, oznacza siedzibę biskupstwa. “Se” jest bowiem skrótem od “Sedes Episcopalis”, co w tłumaczeniu oznacza właśnie siedzibę biskupów.
Lizbona siedzibą biskupów stała się już w IV wieku. Wtedy katedra jeszcze nie istniała. Wybudowano ją dopiero w połowie XII wieku, a z jej powstaniem wiąże się ciekawa historia.
Jak już wspomniałem przy okazji wpisu o zamku św. Jerzego, ze względu na słabe ufortyfikowanie obronne obszar obecnej Lizbony często przechodził z rak do rąk. Jedna na najbardziej trwałych zmian nadeszła VIII wieku, kiedy teren podbili Maurowie. Zbudowali zamek i fortyfikacje co sprawiło, że muzułmanie byli w stanie utrzymać panowanie na tym terenem przez mniej więcej 400 lat. Dopiero w XII wieku, gdy wojska Portugalii wsparte wielonarodową armią krzyżowców odbiły Lizbonę z rąk Arabów, miasto wróciło w ręce chrześcijan. Wtedy z miejscu gdzie dzisiaj stoi katedra Se stał wtedy główny mauretański meczet.
Decyzja zapadła szybko: meczet zostanie zburzony, a na jego miejscu, dla upamiętnienia wyzwolenia Lizbony spod panowania Maurów powstanie katedra. W 1147 budynek był gotowy, a na początku XIII wieku sprowadzono do katedry relikwie patrona Lizbony św. Wincentego z Saragossy (relikwie znajdują się w katedrze do dzisiaj). Tak powstała Sé de Lisboa, która dzisiaj jest najstarszym istniejącym w mieście kościołem.
Prowadzone na terenie przykatedralnych krużganków wykopaliska odsłoniły w 2020 roku część mauretańskiego budynku z czerwonymi ścianami, które pozostały po istniejącym tu wcześniej meczecie. Odkryte fragmenty zdecydowano się zachować, jako świadectwo długiej i burzliwej historii tego miejsca.
Wystarczy rzut oka na katedrę, by zauważyć jak masywna i ciężka jest jej konstrukcja. Portugalczycy nauczeni własną historią i doświadczeniami zdecydowali się wybudować świątynię, która w razie konieczności będzie mogła również pełnić funkcje obronne. Jak się później okazało, północna wieża kościoła w czasie tzw. portugalskiego bezkrólewia (lata 1383 – 85) została wykorzystana w dość nietypowy sposób.
Lizbonę obiegła wiadomość, że biskup Dom Martinho Annes spiskuje z Królestwem Kastyli. Wzburzona wieścią ludność Lizbony postanowiła własnymi rękami ukrócić prowadzone przez biskupa knowania, przybyła do katedry i wyrzuciła biskupa przez okno północnej wieży.

oficjalna strona katedry Se – [klik]

Katedra Se w Lizbonie, współrzędne GPS:
38°42’35.3″N 9°07’59.9″W
38.709817, -9.133302 – kliknij i wyznacz trasę

19. Diamentowa kamienica (Casa dos Bicos / José Saramago Foundation)

Zwiedzanie Casa dos Bicos jest proste i szybkie, bo ogląda się go tylko z zewnątrz. To co najbardziej interesujące w tym budynku to jego elewacja. Od niej zyskał on miano “diamentowego domu”. Elewacja budynku ozdobiona jest bowiem blokami kamiennymi ukształtowanymi w stożki. Do wykonania elewacji potrzebnych było około 1200 kamieni.
Warto zwrócić uwagę, że kamienne diamentowe stożki nie są regularne. Stożkowy kształt i położenie wierzchołka stożka względem postawy jest różne, w zależności od miejsca, w którym na elewacji znajduje się kamień. Zabieg jest celowy i służy odpowiedniej regulacji cieni, jakie pod wpływem światła słonecznego rzucają kamienie. Światła i cienie o różnych porach dnia tworzą zmienne obrazy geometryczne i nadają elewacji zmieniający się w trakcie dnia wygląd.
Kamienica w Lizbonie została zainspirowana znajdującym się w Ferrarze Diamentowym Pałacem (Palazzo dei Diamanti). Wybudowana na początku XVI wieku zdołała przetrwać (choć nie bez szwanku) największe w dziejach historii Lizbony trzęsienie ziemi.
Obecnie w kamienicy mieści się Fundacja José Saramago, jedynego w Portugalii laureata literackiej nagrody Nobla.

Diamentowa kamienica, współrzędne GPS:
38°42’32.5″N 9°07’57.8″W
38.709013, -9.132713 – kliknij i wyznacz trasę

20. Wieża Belem (Torre de Belém)

Czasem sobie myślę, że kiedyś to budowało się z polotem. Taka np. wieża obronna, a przy okazji punkt nawigacyjny przy wejściu do portu. Gdyby został wybudowany obecnie to miałby kształt kwadratowego, betonowego kloca, a głównym kryterium wyboru wykonawcy byłby najniższa cena. Co to ma wspólnego z wieżą Belem? Wystarczy spojrzeć na zdjęcia. Wieża obronna, a jednocześnie punkt nawigacyjny, którego budowę zlecił król portugalii Manuel I Szczęśliwy wygląda fantastycznie. Główną funkcją wieży była militarna ochrona wejścia do portu w Lizbonie, a mimo tego liczba zdobień i architektoniczny urok obiektu na tym nie ucierpiał. Mało tego! Cześć widoczna z lądu jest zdecydowanie słabiej zdobiona, niż ta widoczna od strony wody. Budowniczowie i architekci nie kalkulowali, że od strony wody, gdy zacznie się bitwa zdobienia na nic się zdadzą. Bardziej zależało im na tym, by lizbońska wieża obronna godnie witała przybywające statki, prezentując się najbardziej imponująco od strony wody właśnie. Portugalska potęga morska godnie witała przybyszów.
Charakterystyczne manuelińskie zdobienia zawierające elementy marynistyczne doskonale korespondują z charakterem obiektu i obecnie uważane są, za jedne z najcenniejszych zabytków tego stylu.
Wieża Belem składa się z bastionu i wieży obronnej. Czteropiętrowa konstrukcja ma łącznie 35 metrów wysokości. Cześć bastionowa posiada 17 strzelnic dla armat i dwupiętrowy skład broni, który dał początek nowemu trendowi w budowie obiektów wojskowych.

Wieża wielokrotnie wykorzystywana była jako więzienie. Jej podmokłe pomieszczenia często gościły więźniów politycznych. W czasie wojny domowej w Portugalii dwa miesiące w charakterze więźnia spędził w niej (w 1833 roku) Józef Bem, organizator Legionu Polskiego w Portugalii. Legion miał stanąć do walki po stronie Piotra I (pochodzącego z Lizbony cesarza Brazylii) znanego potocznie jako Don Pedro. Ostatecznie jednak Polacy nie wzięli udziału w walkach, ponieważ Don Pedro po zajęciu Lizbony zerwał z nimi porozumienie, a protestującego Bema pojmano i uwięziono.
Obecnie Wieża Belem znajduje się na liście zabytków UNESCO.

Ciekawostka:
Pierwotnie Wieża Belem znajdowała się na środku koryta rzeki Tag. Silne trzęsienie ziemi w 1755 roku znacząco zmieniło przebieg koryta rzeki i obecnie wieża stoi przy prawym jej brzegu.

Wieża Belem, współrzędne GPS:
38°41’30.1″N 9°12’57.2″W
38.691689, -9.215898 – kliknij i wyznacz trasę

sprawdź: bilety wstępu do wieży Belem – [klik]

UWAGA !
Jeżeli masz kartę miejską Lisboa Card – [klik] to masz bezpłatny wstęp do Wieży Belem

21. Klasztor Hieronimitów (Mosteiro dos Jeronimos)

Klasztor Hieronimitów to potężny, rozległy wręcz szokujący rozmachem obiekt. Nieprzypadkowo znalazł się na liście dziedzictwa UNESCO. Naprawdę trudno ogarnąć go nawet wzrokiem i w zasadzie niemożliwe, by podczas jednej wizyty dobrze go poznać.
Wybudowano go w ramach dziękczynienia za udaną wyprawę Vasco da Gama do Indii. Odkryty szlak pozwolił bowiem Portugalii czerpać gigantyczne zyski z handlu.
Aż trudno wyobrazić sobie ilość pracy, jaką trzeba było włożyć w to, by powstał. Ttrudno uwierzyć też, że podczas trzęsienia ziemi, niemal nic mu się nie stało!
Więcej na temat klasztoru, zwiedzania i kilka ciekawostek znajdziesz w poświęconym mu osobnym wpisie: Klasztor Hieronimitów w Lizbonie – [klik]

Klasztor Hieronimitów, współrzędne GPS:
38°41’51.3″N 9°12’20.0″W
38.697569, -9.205566 – kliknij i wyznacz trasę

Sprawdź: bilety wstępu do Klasztoru Hieronimitów – [klik]

UWAGA !
Jeżeli masz kartę miejską Lisboa Card – [klik] to masz bezpłatny wstęp do Klasztoru Hieronimitów

22. Babeczki Pasteis de Belem

Po długim i wymagającym dniu zwiedzania Lizbony warto zadbać o podniebienie. Pasteis de Belem to najbardziej znana słodkość pochodząca z Portugalii, a konkretnie z LIzbony.
Znane na całym świecie pyszne babeczki powstały właśnie tutaj, jako produkt uboczny klasztornej pralni 🙂. Tak, tak! Nie pomyliłem się! Gdyby nie pralnia w klasztorze Hieronimitów nie byłoby babeczek.
Mnisi z klasztoru Hieronimitów zużywali ogromne ilości jajek, a w zasadzie białka z jajek. Używali go do krochmalenia habitów. Powstał więc problem z niepotrzebnymi żółtkami. Najlepszym sposobem na wykorzystanie ich okazało się pieczenie babeczek, które z czasem stały się istotnym źródłem dochodu dla klasztoru.
Gdy klasztor zlikwidowano (w 1834 roku) przepis na babeczki został sprzedany rodzinie, która piecze je do dzisiaj, w sąsiadującej z klasztorem piekarni. Nazwa babeczek Pasteis de Belem jest zastrzeżona.
Jest to obecnie jedyne miejsce, w którym możesz zjeść babeczki wytwarzane według oryginalnego przepisu, ponieważ sam przepis nie został nigdy ujawniony i znany jest tylko kilku osobom.
Oczywiście babeczki z Belem możesz zjeść również w innych ciastkarniach w całej Portugalii, ale ze względu na to, że oryginalna nazwa jest zastrzeżona nazywają się wtedy Pasteis de Nata.

Czym zatem są babeczki z Belem?
Mówiąc w czterech słowach to babeczki z ciasta francuskiego wypełnione masą budyniową. Każdy kto lubi takie słodkości będzie zadowolony, a wyczerpany zwiedzaniem organizm ucieszy się z solidnego zastrzyku węglowodanów.

Piekarnia Pasteis de Belem, współrzędne GPS:
38°41’50.8″N 9°12’11.7″W
38.697447, -9.203237 – kliknij i wyznacz trasę

23. Muzeum Azulejos (Museu Nacional do Azulejo)

Azulejos to ceramiczne płytki, zdobione wzorami i malunkami. Tworzą duże, utrzymane w kolorze błękitnym (rzadziej wielokolorowe) obrazy. Spotkasz je wszędzie, w całej Portugalii. Zdobią ściany budynków, pomieszczenia, parki … są po prostu wszędzie.
Kultura tworzenia i zdobienia z wykorzystaniem Azulejos przybyła do Portugalii wraz z Maurami. To oni opracowali i upowszechnili tę technikę zdobienia. Dzisiaj jest ona nieodłącznym elementem kultury portugalskiej.
W Lizbonie znajduje się największe muzeum Azulejos, a zebrane w nim eksponaty to prawdziwe dzieła sztuki. Sam budynek muzeum też nie jest przypadkowy. Wcześniej mieścił się w nim klasztor Madre de Deus, założony przez królową Eleonorę de Viseu w 1509 roku.

Zwiedzając muzeum poznasz technikę produkcji Azulejos oraz historię tej sztuki zdobniczej, z zachowaniem chronologii jej rozwoju.
Bardzo ciekawa ekspozycja i interesujące muzeum. Niektóre fragmenty ekspozycji są naprawdę niesamowite i powodują typowy opad szczęki. Wystarczy rzut oka na poniższą panoramiczną fotografię (można ją przybliżać i obracać), żeby uświadomić sobie z jaką jakością ekspozycji mamy do czynienia w muzeum.

Zdecydowanie warto zaplanować odwiedziny w Museu Nacional do Azulejo!

Bezpośrednio przed budynkiem muzeum zatrzymuje się autobus linii 794 oraz 742 (przystanek o nazwie Igreja Madre Deus – Museu Azulejo). Do wejścia głównego trzeba przejść kilka kroków wzdłuż ulicy R. Me. Deus (współrzędne GPS wejścia głównego znajdziesz poniżej).
Do autobusu linii 794 wsiądziesz bezpośrednio przy Praca do Comercio (numer 1 na mapie zwiedzania).

Muzeum Azulejos (wejście główne), współrzędne GPS:
38°43’29.9″N 9°06’48.8″W
38.724962, -9.113543 – kliknij i wyznacz trasę

UWAGA !
Jeżeli masz kartę miejską Lisboa Card – [klik] to do Muzeum Azulejos masz za darmo (jest w cenie karty).

24. Oceanarium (Oceanario de Lisboa)

Portugalia to kraj, którego historia i rozwój w sposób szczególny łączy się z morzem. Nie trudno więc zgadnąć, że oceanarium w stolicy Portugali po prostu MUSI być wyjątkowe. I tak faktycznie jest! Oceanario de Lisboa jest największym w Europie oceanarium, w którym możemy podziwiać ponad 8000 rodzajów stworzeń morskich, pływających w 7 milionach litrów słonej wody.
Potężny i absolutnie rewelacyjny obiekt, daje swobodę obserwowania podmorskiego życia. Fantastyczna, podzielona na cztery części ekspozycja prezentuje faunę i florę Oceanu Atlantyckiego, Spokojnego, Indyjskiego oraz Antarktydy. Dodatkowo w potężnym zbiorniku głównym o pojemności 5 milionów litrów wody, wspólnie żyją różne oceaniczne gatunki, w tym: rekiny, tuńczyki czy różnorodne i kolorowe wargaczowate.
Zwiedzanie oceanarium szybko zamienia się w wielką, podwodną przygodę, pochłaniając całą uwagę dorosłych i dzieci. I jedno jest pewne: stąd cała rodzina wyjdzie zadowolona!

Oceanarium w Lizbonie, współrzędne GPS:
38°45’44.5″N 9°05’37.6″W
38.762352, -9.093781 – kliknij i wyznacz trasę

sprawdź: bilety wstępu do Oceanarium w Lizbonie – [klik]

25. Sintra

Sintra nie jest częścią Lizbony. To osobne miasteczko położone w pobliżu Lizbony, obfitujące w niepowtarzalne zabytki i niezwykły klimat. Kiedyś pełniła funkcję letniej rezydencji władców Portugalii. Obecnie jest miejscem jest na tyle interesującym, osobliwym i niepowtarzalnym, jako krajobraz kulturowy w całości została wpisana na listę UNESCO.
Zwiedzanie Sintry to doskonały pomysł na całodniową wycieczkę z Lizbony. Można tu dojechać specjalną linią kolejową z dworca Rossio w Lizbonie. Jeżeli masz kartę Lisboa Card to połączenie kolejką z Lizbony do Sintry masz za darmo (jest w cenie karty).
Bardziej rozbudowany plan zwiedzania Sintry opublikuję w osobnym wpisie, tutaj tylko zamieszczę kilka podstawowych wskazówek, które mogą ci znacząco pomóc, lub nawet w zupełności wystarczyć do zaplanowania własnej wyprawy.

Zwiedzanie Sintry piechotą jest możliwe, ale … moim zdaniem pozbawione sensu. Teren jest rozległy, mocno pofałdowany, a najbardziej interesujące obiekty mocno od siebie oddalone.
Na szczęście powstało kilka pomysłów i inicjatyw pomagających zwiedzić Sintrę z ogromną przyjemnością bez wielkiego wysiłku. Działa tu bowiem turystyczna trasa tramwajowa, chociaż (moim zdaniem) ciekawszym i wygodniejszym pomysłem są możliwe do wypożyczenia małe auta elektryczne Twizy – [klik].
Auta wypożyczasz na kilka godzin (najciekawsza trasa zaplanowana jest na 6 godzin), a przy wypożyczeniu otrzymujesz mapę GPS i audioprzewodnik, który poprowadzi cię jak po sznurku od atrakcji do atrakcji. Zwiedzasz wszystko samodzielnie, we własnym tempie, tak jak lubisz najbardziej. Mapę proponowanej przez wypożyczalnię trasy możesz zobaczyć tutaj – [klik].

Oferta wynajmu samochodów nie jest bardzo droga i polecam rzucić okiem na tę propozycję: Sintra – wypożyczalnia elektrycznych aut turystycznych Twizy – [klik]

Bilety wstępu do zabytków w samej Sintrze trzeba kupić osobno. O bilet wstępu do Pałacu Pena trzeba się postarać z wyprzedzeniem. W sezonie kolejki do niego są koszmarne lub po prostu nie ma wolnych biletów. Linki do sprzedaży internetowej znajdziesz poniżej>

Najważniejsze zabytki w Sintrze:
– Zamek Maurów (Castelo dos Mouros) – sprawdź: bilet wstępu do Zamku Maurów – [klik]
– Pałac Pena (Palácio da Pena) – sprawdź: bilet wstępu do Pałacu Pena – [klik]
– Pałac Narodowy Sintra (Palácio Nacional de Sintra)
– Klasztor Kapucynów w Sintrze (Convento dos Capuchos)
– Pałac Monserrate – Palácio de Monserrate
– Quinta da Regaleira – sprawdź: bilet wstępu do Quinta da Regaleira – [klik]

Lizbona – noclegi i hotele

Najlepszy nocleg w Lizbonie to taki, który pozwoli ci dobrze poczuć atmosferę miasta. Warto włożyć trochę wysiłku po poszukiwanie możliwie atrakcyjnego miejsca, by potem czerpać z pobytu przyjemność.
Poniżej zamieszczam kilka propozycji, które mogą być dobrym początkiem do własnych poszukiwań. Kliknięcie w link lub obrazek otworzy okno ze szczegółową ofertą i pozwoli poszukać czegoś, co być może bardziej ci odpowiada.
Potraktuj moje propozycje jako dobrą początek do dalszych poszukiwań. Klikaj, przeglądaj, rezerwuj i miłego zwiedzania!

Feeling Chiado 15 – [klik]

Be Poet Baixa Hotel – [klik]

Rossio Plaza Hotel – [klik]

Plan zwiedzania Portugalii

Ten wpis jest częścią kompletnego planu zwiedzania Portugalii - [klik]. Przewodnik zawiera plany, mapy i opisy konkretnych tras zwiedzania.
Aby zobaczyć wszystkie dostępne obecnie opisy atrakcji w Portugalii kliknij na link: Portugalia kontynentalna - [klik].

Poradnik bezpiecznego wypożyczenia samochodu: Portugalia - wypożyczenie auta bez karty kredytowej, bez depozytu

Ważne dla mnie!

Wystaw artykułowi dobrą ocenę (5 gwiazdek mile widziane 😀 )!
To nic nie kosztuje, a dla mnie jest bardzo ważne! Blog żyje z odwiedzin i dzięki temu ma szansę się rozwijać. ZRÓB TO proszę i ... z góry dziękuję!

Jeżeli lubisz moje przewodniki z pewnością przyda ci się stworzony przez mnie katalog przewodników - [klik]. Znajdziesz w nim gotowe pomysły na kolejne wyjazdy, opisy innych kierunków turystycznych oraz alfabetyczny spis przewodników podzielony na państwa, miasta, wyspy i regiony geograficzne.

Zamieszczam również link do profilu na Facebook-u - [klik]. Wejdź i naciśnij "Obserwuj", wtedy nie przegapisz nowych, inspirujących wpisów.

No chyba, że wolisz Instagram. Nie jestem demonem mediów społecznościowych, ale zawsze możesz liczyć na coś miłego dla oka na moim instagramowym profilu - [klik]. Profil chętnie przyjmie każdego obserwatora, który nakarmi go swoim polubieniem.

Czytam WSZYSTKIE komentarze (i to wiele razy). Pod każdym z nich mógłbym napisać, że strasznie dziękuję, bo jesteście naprawdę fantastyczni. Często wracam do komentarzy, ponieważ dodają mi motywacji i energii. Dla mnie jest to nieoceniona skarbnica dobrych emocji!
Dziękuję Wam za to tutaj (nie chce zaśmiecać komentarzy powtarzającymi się podziękowaniami). Wiedz, że zostawiając tu dobre słowo robisz dla mnie naprawdę dobrą robotę!

Tworzone przeze mnie treści udostępniam bezpłatnie z zachowaniem praw autorskich, a blog utrzymuje się z reklam i współpracy afiliacyjnej. W treści artykułów będą więc wyświetlane automatyczne reklamy, a niektóre linki są linkami afiliacyjnymi. Nie ma to żadnego wpływu na końcową cenę usługi lub produktu, ale za wyświetlenie reklam lub skorzystanie z niektórych linków mogę otrzymać prowizję. Polecam jedynie usługi i produkty, które uważam za dobre i pomocne. Od początku istnienia bloga nie opublikowałem żadnego artykułu sponsorowanego.

Niektórzy z czytelników, którym zawarte tu informacje bardzo pomogły, pytają mnie czasem jak można wesprzeć blog? Nie prowadzę zbiórek ani programów wsparcia (typu: patronite, zrzutka czy "kup kawę"). Najlepszym sposobem jest korzystanie z linków. Ciebie to nic nie kosztuje, a wsparcie dla bloga generuje się samo.

Pozdrawiam