Toskania – mapa, atrakcje, plan zwiedzania, wycieczki, najpiękniejsze miejsca

Najpiękniejszy krajobraz świata

Takimi właśnie słowami przywita cię oficjalna strona znajdującej się w Toskanii doliny Val d’Orcia, wpisanej na listę UNESCO za walory krajobrazowe: najpiękniejszy krajobraz świata. Niewątpliwie w Toskanii znajdziesz mnóstwo wspaniałych scenerii i nie jeden raz na ich widok przyjdzie ci westchnąć z zachwytu lub na chwilę zatrzymać się, by popatrzeć trochę dłużej, by zachować w pamięci ulotną chwilę. To jednak dopiero początek!

Pośród toskańskich krajobrazów skrywają się genialne w swej atmosferze, małe średniowieczne miasteczka, winnice, tłocznie oliwy, tysiącletnie szlaki, które kiedyś przemierzali wędrowcy i kupcy, a dzisiaj mogą spacerować nimi turyści. Odkryjesz tu również większe ośrodki kultury, sztuki i nauki ze starymi jak świat uniwersytetami, gdzie powstawały fundamenty naszej współczesnej wiedzy oraz dzieła, uznawane dzisiaj za największe osiągnięcia człowieka. Nad tym wszystkim czuwa stolica regionu: Florencja. Miasto, które błyszczy i emanuje potęgą, rozmachem oraz uwodzicielskim pięknem. Współcześnie wciąż pozostaje największym na świecie ośrodkiem handlu złotem i kamieniami szlachetnymi. Tutaj spotykają się ogromne kapitały i krzyżują główne szlaki by dobijać targu w handlu luksusowymi dobrami. Taka oto jest Toskania!

Najlepszy przewodnik świata

Bez przesady! To na pewno nie będzie najlepszy na świecie przewodnik po Toskanii. Będzie za to bardzo praktyczny i mam nadzieję, że naprawdę przydatny.
Zwiedzanie Toskanii najczęściej sprowadza się do bardzo trudnego wyboru: co zobaczyć? Niestety wszystkiego na raz na pewno zobaczyć się nie da! Trzeba wybierać. Ten wpis na pewno znacząco ułatwi ci życie. Zawiera bowiem wyłącznie największe atrakcje tego regionu. Ostrzegam jednak, że przemieszczając się między wybranymi przeze mnie miejscami mijać będziesz dziesiątki innych, równie ciekawych. Droga będzie obfitować w piękne widoki, niezliczoną ilość winnic, gajów oliwnych, tłoczni i gospodarstw rolnych sprzedających własne wyroby (genialne makarony, oliwki i octy balsamiczne). Jeżeli w trakcie podróży między kolejnymi punktami planu wycieczki coś przykuje twoją uwagę, to nie wahaj się zmieniać planów. Swoboda w zwiedzaniu i zaspokajanie ciekawości w Toskanii to najlepsze co możesz zrobić. Zatrzymuj się, próbuj, testuj i smakuj.
Ten przewodnik opracowałem w taki sposób, by pozostawić ci przy zwiedzaniu sporo przestrzeni na własne doświadczenia i modyfikacje. Myślę, że to najlepszy sposób, by w pełni poczuć ten niezwykły region Włoch.

Gdzie jest Toskania?

Włochy dzielą się na 20 regionów, a jednym z nich jest Toskania. Załączone poniżej mapy prezentują położenie Toskanii na tle mapy Europy oraz mapy Włoch.

Patrząc na mapy można od razu zauważyć bardzo korzystne turystycznie położenie Toskanii. Jest łatwo dostępna z większości krajów w Europie droga lądową, a przybywający samolotem mają do dyspozycji lotnisko Florencja Peterola (Aeroporto di Firenze) oraz kilka lotnisk położonych w niewielkiej odległości od Florencji, obsługiwanych przez tanie linie lotnicze:
– lotnisko Piza Galileo Galilei (70 km od Florencji),
– lotnisko Bolonia Guglielmo Marconi (85 km od Florencji),
– lotnisko Rimini Miramare (112 km od Florencji).

Statystycznie Toskania to jeden z największych regionów Włoch. Pod względem wielkości znajduje się na piątym miejscu ustępując tylko Sycylii, Piemontowi, Sardynii i Lombardii.
Nie oznacza to jednak, że podróżowanie po Toskanii będzie się wiązało z długimi przejazdami.

Generalnie włoskie regiony mają małe rozmiary i nawet dość duża – jak na włoskie warunki – Toskania, w praktyce ma rozmiar, który doskonale nadaje się do zwiedzania.
Rozsądnie zbudowany plan pozwoli ci znacząco ograniczyć długość niezbędnych przejazdów i pozostawi naprawdę sporo miejsca na przyjemności związane z aktywnym zwiedzaniem. Dni, podczas których przyjdzie ci przejechać więcej niż 150 – 200 km będą należały do rzadkości.

Jak zwiedzać Toskanię?

Mówiąc krótko i konkretnie istnieją w zasadzie dwa sensowne sposoby zwiedzania Toskanii: komunikacja publiczna albo wypożyczony (lub własny) samochód.

Komunikacja publiczna

Toskania jest dobrze skomunikowana więc poruszanie się między głównymi ośrodkami nie powinno stanowić większego problemu ani wyzwania. Zajmie oczywiście więcej czasu i wprowadzi kilka ograniczeń, związanych głównie z koniecznością dostosowania swoich działań do rozkładów jazdy, ale pozwoli dotrzeć do najważniejszych miejsc.
W tym przewodniku nie będę skupiał się na opisywaniu połączeń publicznych, ponieważ sam z nich nie korzystałem. Nie będę więc opowiadał o czymś, czego nie przetestowałem w praktyce.
Organizację przejazdów osobom zainteresowanym tą formą podróżowania znacząco może ułatwić strona Omio – [klik], która pozwala sprawdzać rozkłady jazdy, połączenia autobusowe, kolejowe, lotnicze oraz promy.

Własny samochód

Jeżeli jest taka możliwość to zawsze wypożyczam samochód. Cenię sobie swobodę i niezależność jaką gwarantuje mi dysponowanie własnym środkiem transportu. Dzięki temu nie jestem ograniczony do poszukiwania noclegów w pobliżu węzłów komunikacyjnych ani co do czasu, w jakim muszę wrócić do hotelu, żeby zdążyć np. na ostatnie połączenie.
Czasem wybieram noclegi poza miastem w agroturystyce, która w dobrych cenach jest w stanie zapewnić mi dużo wyższy komfort. Przy okazji w lekkim oddaleniu od głównego ruchu turystycznego zdecydowanie łatwiej wczuć się w lokalny klimat. Uwielbiam gdzieś na prowincji siedzieć przy kolacji z widokiem na wzgórza, nad którymi właśnie zachodzi słońce i bez pośpiechu sączyć lokalne wino.

Zdecydowanie polecam więc własny środek transportu. Jeżeli mieszkasz na tyle daleko, że nie dasz rady dotrzeć tu swoim samochodem, to po prostu wypożycz auto na lotnisku. Na temat wynajmu auta we Włoszech przygotowałem specjalny poradnik – [klik]. Z moim poradnikiem wynajem samochodu nie jest trudny, ani skomplikowany, a przy okazji jest bardzo bezpieczny (kwestia doboru ubezpieczeń). Po prostu trzeba tylko wiedzieć jak! Zachęcam do zapoznania się z nim: Włochy – wynajem samochodu bez kaucji i karty kredytowej [PORADNIK]

Toskania – mapa atrakcji

Głównym punktem wyjścia do budowy planu zwiedzania Toskanii powinna być zamieszczona poniżej mapa Toskanii, na której zaznaczyłem położenie wszystkich atrakcji.
Warto poświęcić trochę czasu na przyjrzenie się jej i sprawdzenie położenia miejsc, które najbardziej cię interesują. Jeżeli klikniesz na mapę to otworzy się obrazek z wyższej rozdzielczości, na którym znajdziesz więcej szczegółów (przebieg dróg, nazwy pobliskich miejscowości, itp.)

Każda z atrakcji ma swój unikalny numer. Ten numer odnajdziesz również w spisie treści na początku przewodnika oraz w nagłówkach rozdziałów związanych z szerszym opisem atrakcji. Każda wymieniona przez mnie atrakcja ma bowiem własny opis, zawierający więcej szczegółów, ciekawostek oraz bardzo przydatne współrzędne GPS istotnych miejsc i parkingów, doskonale ułatwiające dotarcie do nich. Korzystaj z tych danych! Używa się ich banalnie prosto. Wystarczy kliknąć na znajdujący się obok nich link, a nawigacja w telefonie uruchomi się automatycznie i wyznaczy trasę do celu (nie zapomnij tylko przełączyć nawigacji z trybu pieszego na tryb samochodowy lub odwrotnie).

Niektóre z atrakcji oprócz krótkiej informacji w tym wpisie mają własne, poświęcone im artykuły, zawierające dużą większą ilość danych i porad. Linki do nich (o ile takie rozszerzone wpisy istnieją) znajdziesz przy załączonych w dalszej części przewodnika krótkich opisach.
Prace nad rozszerzonymi opisami ciągle trwają, więc linków będzie przybywało.

Plan zwiedzania Toskanii

Pracując nad planem zwiedzania Toskanii starałem się przygotować go w taki sposób, by był użyteczny dla jak największej grupy osób. Chciałbym, by mogli z niego skorzystać nowicjusze, którzy wybierają się w ten teren po raz pierwszy w życiu, ale zależało mi również, by był przydatny dla osób, które w Toskanii już coś zobaczyły.
W ten sposób powstała koncepcja, która im dłużej nad nią myślałem, tym bardziej mi się podobała. Dlaczego? Bo oprócz tego, że nadaje się dla osób o różnym stopniu zaawansowania w zwiedzaniu Toskanii, to przy okazji daje możliwość elastycznego dostosowania czasu trwania wyjazdu do długości urlopu.
Na czym więc polega mój plan? Na podziale Toskanii na kilka wygodnych obszarów zwiedzania! Wszystko wyjaśni ci następny rozdział.

Obszary zwiedzania

Spójrz na zamieszczoną poniżej mapkę. To dokładnie ta sama mapa atrakcji, którą znamy już z tego wpisu, ale naniosłem na nią specyficzną maskę, wyodrębniając kilka obszarów, oznaczonych literami: A, B, C, D i E.

Każdy z obszarów łatwo jest nazwać wprost od najważniejszych atrakcji na jego terenie. Mamy więc:

Obszar A – okolice Florencji i Pizy
Obszar B – okolice San Gimignano i Sieny
Obszar C – Val d’Orcia (dolina rzeki Orcia) i Crete Senesi (obszar pustynny)
Obszar D – południe Toskanii
Obszar E – wybrzeże Toskanii

Obszary obejmują tereny, które nie zachodzą na siebie nawzajem, ale wszystkie mają jedną wspólną i bardzo istotną cechę: na zwiedzenie każdego z nich wystarczą dwa dni, a mówiąc jeszcze precyzyjniej dwa noclegi.
Podchodząc do sprawy w taki sposób planowanie zwiedzania staje się banalnie łatwe. Wystarczy wybrać obszary, które interesują cię najbardziej i wiedząc, że na każdy z nich trzeba poświęcić co najmniej dwa dni, dobrać ich ilość odpowiednio do długości urlopu. Gotowe!

Zanim jednak zdecydujesz, które obszary wybrać, przeczytaj kilka słów na temat zawartości, jaką oferuje każdy z nich!

Obszar A – okolice Florencji i Pizy

Wszystkie atrakcje na terenie obszaru: (1) Florencja – (2) Vinci – (3) Lukka – (4) Piza
Łączna długość trasy: około 120 km
Suma czasu przejazdów (bez czasu zwiedzania): 2 h 30 min

Zaledwie kilka zdań wcześniej optymistycznie założyłem, że na zwiedzenia każdego obszaru wystarczą dwa dni, aż tu nagle już przy obszarze A pojawiają się pierwsze kłopoty. Co prawda są tu zaplanowane tylko cztery lokacje, ale za to jakie!!! Florencji przedstawiać nie muszę. Miasto z całą pewnością zajmie ci cały dzień. Jeżeli zdecydujesz się nocować w jednej z pozostałych lokalizacji (my nocowaliśmy w pobliżu Vinci, a dokładnie w niewielkiej miejscowości San Baronto, gdzie mamy niedrogi ale wygodny Hotel Monti, do którego od lat chętnie wracamy, jego lokalizację zaznaczyłem zielonym piktogramem z literą H), to następnego dnia możesz rozpocząć od rana zwiedzanie Vinci (2), w którym urodził się i mieszkał Leonardo da Vinci. Potem Lukka (3) ze swoją fantastyczną zabudową, owalnym rynkiem i wieżą widokową, a wieczorem dotrzesz do legendarnej już Pizy (4) by sprawdzić jak krzywa jest znana na całym świecie wieża. Jeżeli zaplanujesz nocleg w Pizie (4), to zyskasz szansę, by zobaczyć ją w dzień oraz w nocy, w blasku sztucznego oświetlenia. Jak łatwo się domyślić stanowi to dodatkową atrakcję. Poddaję ten pomysł pod rozwagę.
Większość przejazdów w tym obszarze będzie się odbywać szybkimi drogami, więc trudno będzie o piękne widoki z samochodu, ale na to przyjdzie jeszcze czas.

Obszar B – okolice San Gimignano i Sieny

Wszystkie atrakcje na terenie obszaru: (4) Piza – (6) Volterra – (7) San Gimignano – (8) Monteriggioni – (9) Siena
Łączna długość trasy: około 150 km
Suma czasu przejazdów (bez czasu zwiedzania): 3 h

Drugi z obszarów to kwintesencja Toskanii, gdzie zaczniesz odkrywać kolejne miejscowości, które będą niepodziewanie pojawiały się wśród falujących, toskańskich wzgórz, otoczone winnicami i oliwnymi gajami. Co chwilę zobaczysz drogowskazy zapraszające do odwiedzenia kolejnych winnic, by móc dokonać degustacji i zakupu wybranych produktów. Nie obawiaj się odwiedzać winnic i tłoczni oliwy. Gospodarze chętnie cię przyjmą, a czasem oprowadzą po swoim królestwie, wśród wielkich beczek z fermentującym i dojrzewającym winem. Przeżycie jest wspaniałe, a pamiątka w formie zakupionych win doskonale się sprawdza, gdy po powrocie do domu, jesiennym lub zimowym wieczorem nadejdzie czas wspomnień wyjazdu. Smak oryginalnego wina doskonale wspomaga przywoływanie słonecznych wspomnień.
Pomiędzy winncami natrafiać będziesz na średniowieczne miasteczka, których zachwycające, wąskie uliczki będą prowadzić cię za rękę. San Gimignano, Volterra, Monteriggioni, a na koniec absolutnie genialna Siena. Trudno wyobrazić sobie piękniejszy zestaw!
Przy okazji przypominam, że przejeżdżając od atrakcji, do atrakcji wcale nie musisz wybierać najkrótszej i najszybszej drogi!

Obszar C – Val d’Orcia (Dolina rzeki Orcia) i Crete Senesi

Wszystkie atrakcje na terenie obszaru: (9) Siena – (10) Arezzo – (11) Val d’Orcia (12) – Montepulciano – (13) Pienza – (14) Bagni San Filippo
Łączna długość trasy: około 210 km (bez eksploracji doliny Val d’Orcia)
Suma czasu przejazdów (bez czasu zwiedzania): 3 h 45 min (bez czau eksploracji doliny Val d’Orcia)

Trzeci obszar to kolejny etap zapoznawania się z różnorodnością, jaką oferuje nam Toskania. Prawdziwy przyrodniczy rollercoaster!
Poza ciekawymi miejscowościami skupimy się na krajobrazach, które wszyscy znamy z wyjątkowo pięknych pocztówek, prezentujących rozległe, łagodnie falujące wzgórza oświetlone wschodzącym lub zachodzącym słońcem. Poszukamy typowych dla tego krajobrazu, znanych na cały świat formacji cyprysów i alei cyprysowych, ale przedtem przejedziemy przez obszar Crete Senesi, który jest jedyną włoską …. pustynią! Przemierzymy więc drogę od surowej toskańskiej pustyni po toskańską zieloność winnic i gajów oliwnych.
Na koniec dotrzemy do pierwszych na trasie tej wycieczki gorących źródeł i termalnych wywierzysk, tworzących barwne wodospady.

Jeden z dwóch przeznaczonych na zwiedzanie tego obszaru dni sugeruję przeznaczyć na całodzienną włóczęgę po dolinie Val d’Orcia. Tutaj szczególnie mocno będzie się liczyć wasza fantazja, chęć zaglądania dosłownie wszędzie, oraz jazda drogami, którymi nie prowadzi nawigacja 🙂

Obszar D – południe Toskanii

Wszystkie atrakcje na terenie obszaru: (14) Bagni San Filippo – (15) Pitigliano – (16) Terme di Saturnia – (17) Monte Argentario
Łączna długość trasy: około 140 km
Suma czasu przejazdów (bez czasu zwiedzania): 3 h

Tym razem czekają nas odwiedziny w kolejnym, bardzo miłym dla oka i pięknie położonym miasteczku, a w dalszej drodze będzie można zażyć relaksu w znanych termach Saturnia (można skorzystać z wysokiej jakości ośrodka z basenami lub po prostu nacieszyć oko niesamowitymi, naturalnymi basenami). Na koniec wyprawy dotrzemy nad toskańskie wybrzeże, a dokładnie na interesujący półwysep Monte Argentario, który kiedyś …. był wyspą! Tutaj rozpoczyna się nieco bardziej leniwa część wyprawy 🙂

Obszar E – wybrzeże Toskanii

Wszystkie atrakcje na terenie obszaru: (17) Monte Argentario – (18) Populonia i Zatoka Baratti – (19) Marina di Castagneto Carducci – (20) Marina di Cecina – (5) Calafuria
Łączna długość trasy: około 210 km
Suma czasu przejazdów (bez czasu zwiedzania): 3 h 20 min

W przypadku ostatniego obszaru trudno mówić o zwiedzaniu, choć znajdą się tu również takie miejsca (np. niezwykle interesująca Populonia). Trzeba go traktować raczej jako szansę na krótki odpoczynek po długim i intensywnym zwiedzaniu oraz przed powrotem do domu. Jeżeli ktoś jest niespokojnym duchem, to może potraktować zaproponowane przeze mnie plaże jako punkty wycieczki będące pretekstem do zapoznania się z wybrzeżem Toskanii. Szczególnie interesujący fragment urwistego wybrzeża, po którym można nawet odrobinę pospacerować mieści się pomiędzy Quercianella a Calafuria (5).
Domyślam się, że niektórzy zupełnie odwrotnie niż ja umieszczą ten obszar nie na końcu, a na samym początku wycieczki i … nigdzie się z niego nie ruszą 😀
To jest możliwe, a nawet bardzo prawdopodobne, tym bardziej, że część atrakcji znajdujących się w obszarze A, B oraz D znajduje się w zasięgu jednodniowych wycieczek z wybrzeża Toskanii.
Tak, tak!!! Wiem, że w twojej głowie już rodzi się plan w stylu: a może by tak poleżeć nad brzegiem morza i tylko raz na jakiś czas wyskoczyć w głąb lądu coś zobaczyć? To też może być ciekawa propozycja, a dzięki temu wpisowi będziesz w stanie szybko i bez wielkiego wysiłku samodzielnie opracować taki plan!
Zachęcam do samodzielnego eksperymentowania! Jak widzisz możliwości jest naprawdę wiele i nie istnieje jeden, najlepszy na świecie plan zwiedzania Toskanii … o czym lojalnie wspomniałem już na wstępie.

Opisy atrakcji w Toskanii

Poniżej znajdziesz naprawdę krótkie opisy wszystkich atrakcji widocznych na mapie Toskanii. Przy opisach zamieszczam współrzędne GPS kluczowych punktów, w tym parkingów pozwalających zatrzymać się w pobliżu atrakcji. Zachęcam do korzystania z nich. Każdy kierowca doceni taką wygodę. Klikasz palcem, nawigacja uruchamia się sama i jedziesz.

Przy każdej atrakcji dodatkowo zamieszczam link do noclegów. Udostępnione linki zawierają w sobie przygotowane przeze mnie filtry. Zapobiegają wyświetlaniu się ofert, które mogłyby niepotrzebnie zaśmiecać wyniki wyszukiwania oraz odpowiednio zawężają obszar wyszukiwania, do obszaru, który nas interesuje. Nie trzeba więc tego za każdym razem robić ręcznie. Polecam korzystać z tych linków, bo ułatwiają poszukiwania i oszczędzają czas.
Przy niektórych lokalizacjach dodatkowo zamieszczę linki do hoteli. Nie traktuj ich jako rekomendacji konkretnego hotelu. Zamieszczając link do hotelu wykorzystuję bowiem mechanizm wyszukiwarki, która obok wybranego hotelu zawsze proponuje kilka alternatywnych noclegów o zbliżonych parametrach (lokalizacja, jakość, a często atrakcyjniejsza cena, itp). Traktuj je więc jak banalnie prosty sposób na wyszukanie i porównanie jednym kliknięciem wielu ofert z jednego miejsca. Sprytne i skuteczne.

1. Florencja

Florencja jest piękna, urzekająca i przepełniona niesamowitymi historiami, które w istotny sposób wpłynęły na losy całego świata i ukształtowały go. Spacerując ulicami Florencji można dosłownie dotknąć tej historii i poczuć dreszcz emocji jaki towarzyszy tak bliskiemu obcowaniu z czymś niezwykłym i niepowtarzalnym w skali świata … ale uwaga! Florencja jest też kiczowata, głośna, zatłoczona, cholernie droga i podstępna. Ta inna, mniej przyjemna twarz Florencji to efekt współczesności i popularności miasta, która bezwzględnie wykorzystywana jest do szybkiego zarabiania pieniędzy. Ulice miasta są więc zasypane tonami chłamu udającemu pamiątki oraz krążących i szukających okazji do szybkiego zarobku handlarzy (a raczej naciągaczy).
Jeżeli jednak wiesz co cię czeka i świadomie zignorujesz tę nieco mniej przyjemną powierzchowność (jest to możliwe, a nawet dość łatwe) nie poświęcając temu większej uwagi (chociaż na drobnych złodziejaszków zawsze warto uważać), to Florencja cię zauroczy. Miasto zrewanżuje się potężnym ładunkiem renesansowego smaku, przepychu, otwartej na rzeczy niemożliwe myśli i zawładnie twoimi wspomnieniami na zawsze!
Florencji poświęciłem osobny przewodnik – [klik], bo nie da się jej opisać w jednej, krótkiej notatce. Tutaj zamieszczę jedynie kilka najważniejszych informacji, które pozwolą ci się błyskawicznie zorganizować i sprawnie zwiedzić miasto.

Po pierwsze parkowanie samochodu. Nie jest to takie proste i oczywiste. Florencja na całym obszarze centrum objęta jest Strefą Ograniczonego Ruchu aut, oznaczoną jako ZTL (Zona a Traffico Limitato). Można do niej wjechać wyłącznie jeżeli ma się odpowiednie uprawnienia. Turyści nie mają takich uprawnień, bo strefa powstała właśnie po to, by ograniczyć generowany przez nich ruch. Nie wolno nawet wjechać na parking, który znajduje się na obszarze strefy ZTL. Mogą na nim parkować wyłącznie pojazdy uprawnione do przebywania w strefie ZTL. Nieuprawniony wjazd na teren ZTL skutkuje wysokim mandatem. Nie trzeba być złapanym. Obszar jest monitorowany, a monitoring regularnie analizowany, więc nie polecam żadnych kombinacji.
Przypadkowy wjazd na teren ZTL jest praktycznie niemożliwy, ponieważ każdy wjazd jest wyraźnie oznaczony tablicami oraz sygnalizacją świetlną (nie spodziewam się, żeby ktoś bez czytania tablicy przejechał przez czerwone światło).
Istnieją okresy w ciągu dnia i w nocy gdy strefa ZTL nie obowiązuje i można się na jej obszarze poruszać bez skrępowania, ale przytaczanie tych informacji nie ma tutaj sensu. Gdy wjazd do strefy jest dozwolony, to światło z czerwonego zmienia kolor na zielony i to zamyka sprawę. Tak czy inaczej, poniżej podaję namiary na kilka oficjalnych parkingów dostępnych dla turystów, położonych na bezpiecznym obszarze tuż przy granicy strefy.
Z tych parkingów jest blisko do najważniejszych atrakcji i bliżej już nie będzie.

Dla lepszej i szybszej orientacji przygotowałem prosta mapkę prezentującą położenie parkingów oraz kilka najważniejszych, obowiązkowych do odwiedzenia atrakcji w mieście.

sprawdź: noclegi Florencja – [klik]

hotel: Rebecca’s house Florence – [klik]

Parkingi dostępne dla wszystkich turystów (poza strefą ZTL):

P1 – Parking podziemny: Parcheggio Beccaria, współrzędne GPS:
43°46’10.7″N 11°16’15.3″E
43.769627, 11.270909 – kliknij i wyznacz trasę

P2 – Parking piętrowy: Firenze Parcheggi – Parterre, współrzędne GPS:
43°47’07.9″N 11°15’44.7″E
43.785527, 11.262414 – kliknij i wyznacz trasę

P3 – Parking na wolnym powietrzu: Parcheggio Vittorio Veneto, współrzędne GPS:
43°46’31.7″N 11°14’09.8″E
43.775473, 11.236048 – kliknij i wyznacz trasę

P4 – parking przy punkcie widokowym na Florencję: Parcheggio Viale Michelangiolo, współrzędne GPS:
43°45’45.6″N 11°15’53.0″E
43.762671, 11.264726 – kliknij i wyznacz trasę

P5 – parking podziemny: Parcheggio Sant’Ambrogio Firenze, współrzędne GPS:
43°46’12.9″N 11°16’06.7″E
43.770246, 11.268524 – kliknij i wyznacz trasę
ulica prowadząca do tego parkingu nie należy do ZTL, ale wszystko poza ulicą dojazdową jest już strefą ZTL

P6 – parking podziemny: Parcheggio Stazione Fortezza Fiera, współrzędne GPS:
43°46’57.6″N 11°14’44.9″E
43.782656, 11.245808 – kliknij i wyznacz trasę

2. Vinci

Vinci to małe miasteczko położone gdzieś wśród toskańskich wzgórz. Tutaj przyszedł na świat Leonardo. Człowiek, który jak mało kto wpłynął na historię świata, nauki i techniki. Zgodnie z powszechną kiedyś zasadą, gdy do imienia człowieka dodawano nazwę miejscowości, z której pochodzi (np. Zbyszko z Bogdańca), urodzonego tutaj Leonardo nazywano Leonardo da Vinci (czyli Leonardo z Vinci).
Jeżeli postać Leonardo da Vinci interesuje cię, to koniecznie odwiedź Vinci. Jest tutaj bardzo ciekawe muzeum, w którym możesz zobaczyć wykonane ściśle według projektów Leonardo działające maszyny i inne wynalazki. Zobaczysz też kopie najsłynniejszych fresków i obrazów malarza. W mojej ocenie to najlepsze muzeum Leonardo da Vinci w jakim byłem.
Niecałe trzy kilometry od muzeum możesz odwiedzić stojący tutaj do dzisiaj dom, w którym od dziecka mieszkał Leonardo. Tutaj ekspozycja jest bardzo skromna (interesujące są holograficzne, trójwymiarowe projekcje postaci, m.in. samego Leonardo, które opowiadają historię miejsca). Dla mnie wystarczający był sam fakt odwiedzin w domu Leonardo.

sprawdź: noclegi Vinci – [klik]

Muzeum Leonardo da Vinci (kasa biletowa i wejście do muzeum), współrzędne GPS:
43°47’14.1″N 10°55’35.6″E
43.787241, 10.926567 – kliknij i wyznacz trasę

Parking przy domu Leonardo da Vinci, współrzędne GPS:
43°47’59.7″N 10°56’20.8″E
43.799923, 10.939100 – kliknij i wyznacz trasę

Dom Leonardo da Vinci, współrzędne GPS;
43°47’57.0″N 10°56’17.3″E
43.799177, 10.938125 – kliknij i wyznacz trasę

moja rekomendacja hotelu:
W trakcie podróży po Toskanii upodobaliśmy sobie hotel Monti – [klik] w Miejscowości San Baronto. Ma wszystko czego potrzebujemy, a przy okazji cena zawsze była atrakcyjna.

3. Lukka

Nie wolno ci przegapić Lukki. Miasto jest naprawdę piękne. W dużej części zachowało architektoniczny układ miasta rzymskiego z I wieku przed naszą erą i w całości jest otoczone murem obronnym. Zwarty charakter miasta sprawia, że zwiedza się je bardzo przyjemnie. Wąskie ulice sprawiają, że nawet w czasie upalnych i słonecznych dni, zawsze można znaleźć trochę cienia.
Kluczowe punkty to owalny plac Piazza dell Amfiteatro, powstały na miejscu dawnego rzymskiego amfiteatru (stąd kształt i nazwa), przepiękny plac Piazza San Michele, na którym stoi charakterystyczny kościół San Michele oraz Katedra San Martino. Warto również wspiąć się na szczyt charakterystycznej wieży Guinigi. Łatwo ją poznasz, bo na jej szczycie … rosną drzewa 🙂 Wyjście na szczyt gwarantuje fantastyczne widoki na miasto i otaczające je toskańskie ziemie.
Drobny kłopot może sprawić parkowanie w wygodnym miejscu. Zdecydowanie polecam skorzystać z płatnego, podziemnego parkingu Parcheggio Mazzini. Sam fakt, że jest płatny (choć wcale nie drogi) sprawia, że o miejsce na nim będzie najłatwiej. Jeżeli nie będzie miejsca na wskazanym parkingu, to należy szukać miejsca w pobliżu którejś z bram wjazdowych do miasta. Przy nich znajdują się różnych rozmiarów place, z wyznaczonymi, płatnymi miejscami do parkowania. Jednym z największych jest Parcheggio di Via del Pallone, co nie oznacza, że na 100% uda się tu znaleźć miejsce.

sprawdź: noclegi Lukka – [klik]

Podziemny parking piętrowy, Parcheggio Mazzini, współrzędne GPS:
43°50’46.3″N 10°30’49.3″E
43.846205, 10.513698 – kliknij i wyznacz trasę

Parking na ulicy, Parcheggio di Via del Pallone, współrzędne GPS:
43°50’31.1″N 10°29’47.0″E
43.841983, 10.496380 – kliknij i wyznacz trasę

4. Piza

Symbol Włoch i ikonę Toskaniii, czyli Krzywą Wieżę w Pizie znają chyba wszyscy. Nie wyobrażam sobie poznawania Toskanii, bez zobaczenia na własne oczy Krzywej Wieży. To jest po prostu niemożliwe.
Stojąca na Placu Cudów Krzywa Wieża w Pizie nieustannie cieszy się ogromnym powodzeniem i stała się na tyle popularna, że przyćmiła inne zabytki, w które obfituje Piza. Jeżeli więc będziesz planować przyjazd do Pizy, to nie zapomnij, że oprócz wieży jest tutaj piękne historyczne centrum miasta i otoczone pałacami nabrzeże rzeki Arno.
Od Krzywej Wieży do Piazza dei Cavalieri dojdziecie w 10 minut (600 m), a dalszy spacer aż do brzegu rzeki Arno w okolice mostu Ponte di Mezzo zajmie kolejne 6 minut (450 m)

sprawdź: noclegi Piza – [klik]

Ogromny parking w pobliżu Krzywej Wieży, współrzędne GPS:
43°43’25.4″N 10°23’30.5″E
43.723726, 10.391800 – kliknij i wyznacz trasę

Krzywa Wieża w Pizie, współrzędne GPS:
43°43’22.7″N 10°23’47.6″E
43.722978, 10.396557 – kliknij i wyznacz trasę

Plac Piazza dei Cavalieri w centrum Pizy, współrzędne GPS:
43°43’09.8″N 10°24’00.5″E
43.719396, 10.400149 – kliknij i wyznacz trasę

Brzeg rzeki Arno w pobliżu mostu Ponte di Mezzo, współrzędne GPS:
43°42’58.6″N 10°24’07.8″E
43.716266, 10.402164 – kliknij i wyznacz trasę

5. Calafuria

Interesujący fragment toskańskiego wybrzeża, szczególnie dla osób, które zainteresowane są krótkimi spacerami, znajduje się pomiędzy miejscowościami Calafuria i Quercianella. Na tym fragmencie wybrzeże jest wysokie, skaliste i urwiste. Oczywiście nie nadaje się do wygodnego plażowania, ale za to oferuje ładne widoki i możliwość odbycia bardzo krótkiego, ale sympatycznego spaceru. Podczas spaceru należy zachować ostrożność, bo nie ma tutaj odpowiednio przygotowanej ścieżki, tylko dziko wydeptane dróżki.

sprawdź: noclegi Calafuria i Quercianella – [klik]

Jedno z miejsc w środkowym fragmencie wybrzeża, gdzie można się zatrzymać i pochodzić po skałach, współrzędne GPS:
43°28’10.3″N 10°20’11.3″E
43.469535, 10.336479 – kliknij i wyznacz trasę

6. Volterra

Volterra to miasteczko, które śmiało możemy zakwalifikować do kategorii: małe, średniowieczne i piękne 🙂
To jedno z tych miasteczek, po którym spacerować można w zasadzie bez przewodnika, bo z jakiegoś powodu sami traficie we wszystkie najciekawsze miejsca: główny plac Piazza dei Priori oraz stojący przy nim ratusz Palazzo dei Priori, ruiny teatru rzymskiego, zamek, niezliczone sklepiki z wyrobami z alabastru, łuk triumfalny i jeszcze parę innych atrakcji. Wszystko to zobaczycie spacerując swobodnie i rozglądając się tu i tam. Na zgubienie drogi raczej nie ma szans.

sprawdź: noclegi Volterra – [klik]

Parking podziemny w pobliżu historycznego centrum Volterry, współrzędne GPS:
43°24’02.1″N 10°51’33.8″E
43.400578, 10.859388 – kliknij i wyznacz trasę

W zależności od strony, z której przyjedziesz do Volterry, po drodze możesz minąć dogodnie położony w pobliżu ruin teatru rzymskiego parking z opisem Parcheggio per RESIDENTI. Mimo że duży i wygodny, to jest przeznaczony wyłącznie dla mieszkańców (jak sama nazwa wskazuje). Turyście nie mogą na nim parkować.

7. San Gimignano

San Gimignano należy do tej samej kategorii miasteczek co Volterra (czyli: małe, średniowieczne i piękne), choć wiele z osób stwierdzi z pewnością, że jest jeszcze piękniejsze. Na pewno jest równie łatwe i przyjemne w zwiedzaniu.
Przy okazji dodam, że San Gimignano jest jednym z tych miejsc, do których mogę wracać w nieskończoność. Uwielbiam po prostu to miasteczko i uwielbiam dojazd do niego. Prowadzą tu bowiem typowe toskańskie, wąskie drogi, które snują się wśród falujących wzgórz, a San Gimignano dzięki swoim wysokim, średniowiecznym wieżom widoczne jest już z daleka. Z każdym kilometrem wieże zdają się być coraz wyższe i dostrzegamy ich coraz więcej, jakby miasteczko składało się z samych ceglanych drapaczy chmur. To połączenie na wskroś współczesnego kształtu miasta widzianego z daleka (jakby składało się z wieżowców), z faktycznym średniowiecznym, ceglanym pochodzeniem zabudowy robi ogromne wrażenie.
W zwiedzanie San Gimignano warto wkalkulować sobie dodatkowy czas na stanie w kolejce. Po co? Po lody!
Z jakiegoś powodu właśnie tutaj, przy głównym placu i przy głównej ulicy miasta znajdują się lodziarnie, które nieustannie konkurują ze sobą. Konkurencja jest tak duża, że doprowadziła do tego, iż kilka z lodziarni (chyba trzy) zdobyły w różnych latach tytuły mistrzów świata w lodach! Poznacie je po tym, że stoją przed nimi kolejki. Każda z lodziarni ma swoich sympatyków, gustujących w ich wyrobach i kibicujących im w kolejnych mistrzostwach.
Polecam! Najlepsze lody świata, jedzone na stopniach średniowiecznej studni na głównym placu (Piazza della Cisterna) w San Gimignano smakują wyśmienicie!

Poniżej podaję namiary na trzy parkingi. Moim zdaniem najdogodniej położony jest parking P2 (przy głównej bramie do miasta – Brama Świętego Jana – i na początku głównej ulicy spacerowej – ulicy Świętego Jana). Kolejny pod względem wygody jest P3, a P1 wskazałbym na pozycji trzeciej. Z parkingu P1 do bramy miejskiej trzeba dojść około 500 m (7 minut).

sprawdź: noclegi San Gimignano – [klik]

Parking Montemaggio (P2) dla turystów, współrzędne GPS:
43°27’52.6″N 11°02’29.1″E
43.464613, 11.041418 – kliknij i wyznacz trasę

Parking Bagnaia Superiore (P3) dla turystów, współrzędne GPS:
43°28’15.7″N 11°02’41.4″E
43.471020, 11.044830 – kliknij i wyznacz trasę

Parking Giubileo (P1) dla turystów, współrzędne GPS:
43°27’40.2″N 11°02’21.7″E
43.461156, 11.039360 – kliknij i wyznacz trasę

8. Monteriggioni

Monteriggioni to małe, niemal kieszonkowe miasteczko. Położone jest na szczycie jednego z łagodnych, toskańskich wzgórz i otoczone ze wszystkich stron zielenią, uprawami winorośli i gajami oliwnymi. Jest tak małe, że otaczający go mur ma łączną długość niewiele przekraczającą 500 m. Każdy miłośnik matematyki natychmiast przeliczy sobie jaka jest zatem średnica miasta (podpowiadam: średnica d = Obw / Pi ). Tym co nie lubią liczyć powiem od razu: średnica jest bardzo mała 🙂
Zwiedzanie Monteriggioni zajmie ci niewiele czasu i przystanek tutaj warto potraktować głównie jako ciekawostkę i okazję do rozprostowania nóg na kilka minut.

sprawdź: noclegi Monteriggioni – [klik]

Parking dla turystów w Monteriggioni, współrzędne GPS:
43°23’17.2″N 11°13’29.7″E
43.388101, 11.224928 – kliknij i wyznacz trasę

9. Siena

Powiem krótko: Siena skradła moje serce. Spędziłem tutaj dużo więcej czasu niż pierwotnie zakładałem. I nie chodzi o to, że źle zaplanowałem zwiedzanie. Wręcz przeciwnie. Wszystko było dobrze przemyślane i nigdzie nie musiałem się śpieszyć. Zobaczyłem wszystko co chciałem, a potem … potem po prostu czułem potrzebę, by tu zwyczajnie dłużej pobyć. Tak zrobiłem. Zostałem dłużej, ale mimo wszystko smutno mi było opuszczać Sienę. Obiecałem sobie, że wrócę tu tak wiele razy, jak to tylko będzie możliwe. W ocenie Sieny mogę więc być nieobiektywny, ale z drugiej strony trudno przecenić to miasto.
Siena podobnie jak inne miasta leży na dość stromym wzgórzu i w ogromnej części jest z tym wzgórzem zjednoczona. Rozciąga się szeroko poza w miarę łagodny szczyt wzniesienia co sprawia, że spora część miasta pnie się ostro pod górę, lub na złamanie karku opada w dół. Mamy tu więc sporo ciasnych i bardzo stromych ulic oraz niezliczoną ilość schodów. W kierunku najważniejszych placów miejskich miasto trochę się wypłaszcza, ale nigdzie nie jest całkiem płaskie. Myślę, że więcej na temat Sieny zamieszczę w osobnym opisie i przewodniku po tym mieście.

W tym wpisie najistotniejsze są dwie informacje. Pierwsza to parking, a druga to sposób w jaki dostać się do centrum. Ukształtowanie Sieny i ciasna zabudowa w zasadzie uniemożliwia poruszanie się samochodem po mieście. Jest to bardzo trudne i mocno ograniczone nawet dla mieszkańców. Turyści mają zakaz wjazdu do miasta. Samochód należy więc zostawić na parkingu poza centrum Sieny i do centrum udać się na nogach.
Trochę przerażający może być fakt, że z parkingu do historycznego centrum czyli Piazza del Campo i Piazza del Duomo jest naprawdę ostro pod górę! Nie martw się jednak! Włodarze miasta pomyśleli o tym. Po drodze z parkingu, po przekroczeniu bramy miasta rozglądaj się za drogowskazami prowadzącymi do schodów ruchomych. Tak! Niemal spod bramy miasta na sam szczyt wzgórza można wyjechać kilkoma sekcjami schodów ruchomych! Piękne, prawda?
Chyba, że masz ochotę na odrobinę wysiłku fizycznego? Możesz wspiąć się uliczkami i zwykłymi schodami. Siena czeka i zaprasza!

sprawdź: noclegi Siena – [klik]

Wjazd na parking przed bramą do miasta w Sienie, współrzędne GPS:
43°19’02.1″N 11°19’26.7″E
43.317241, 11.324073 – kliknij i wyznacz trasę

Kierunek do ruchomych schodów do centrum Sieny, współrzędne GPS:
43°19’06.0″N 11°19’37.0″E
43.318334, 11.326939 – kliknij i wyznacz trasę

Plac przed katedrą w Sienie (Piazza del Duomo), współrzędne GPS;
43°19’02.4″N 11°19’43.0″E
43.317323, 11.328596 – kliknij i wyznacz trasę

Plac przed ratuszem w Sienie (Piazza del Campo), współrzędne GPS:
43°19’06.3″N 11°19’54.2″E
43.318424, 11.331720 – kliknij i wyznacz trasę

10. Arezzo

W naszym planie zwiedzania Arezzo leży trochę na uboczu. Jest to miasto, które rozmiarem zdecydowanie przerasta małe miasteczka, do których zdążyliśmy się w Toskanii przyzwyczaić. Jego największe atrakcje (np. Santa Maria della Pieve, Palazzo Pretorio, Katedra św. Piotra i św. Donata) znajdują się blisko głównego placu Piazza Grande i w zasadzie dla tych zabytków przyjeżdża się do miasta.
Generalnie Arezzo leży poza głównym szlakiem turystycznym Toskanii i jeżeli szukasz miejsca, w którym obciążenie ruchem turystycznym jest zdecydowanie mniejsze, to może być ciekawa propozycja (niższe ceny hoteli i gastronomii).

sprawdź: noclegi Arezzo – [klik]

Duży parking w pobliżu Piazza Grande w Arezzo, współrzędne GPS:
43°28’10.2″N 11°53’03.7″E
43.469500, 11.884351 – kliknij i wyznacz trasę

Główny plac (Piazza Grande) w Arezzo, współrzędne GPS:
43°27’53.2″N 11°53’03.4″E
43.464788, 11.884288 – kliknij i wyznacz trasę

11. Val d’Orcia i Crete Senesi

Val d’Orcia oraz Crete Senesi to nie są konkretne punkty. Pod tymi dwiema nazwami kryją się dwa odrębne obszary. Każdy z tych obszarów obejmuje swoim zasięgiem spory fragment Toskani. Oznaczenie przeze mnie na mapie tych dwóch obszarów (Val d’Orcia oraz Crete Senesi) pod jednym numerem można uznać za pewne nadużycie i faktycznie tak jest. Zrobiłem to jednak z premedytacją.
W praktyce nie zwiedza się ich osobno, ponieważ częściowo są ze sobą splecione. Gminy, które znajdują się na granicy styku obszarów praktycznie należą nich obu. Poza tym, mimo że obejmują znaczący obszar Toskanii, to podróżując samochodem mamy do pokonania odległości, które na stanowią wielkiego wyzwania. Bez nadmiernego wysiłku można je pokonać w ciągu jednego dnia (co innego rowerem albo na nogach).
Najważniejszym jednak argumentem jest to, że wiele ze zdjęć, które przyciągają turystów w te tereny, mimo że są zrobione np. na terenie Crete Senesi, to opisane są jako wykonane w Val d’Orcia (odwrotnie bywa raczej rzadko). Taka nieścisłość może wprowadzać w błąd, ale na szczęście nam to w niczym nie przeszkodzi. Należy po prostu nastawić się, że w poszukiwaniu najlepszych punktów widokowych będziemy kręcić się po obu obszarach.

Jak zwykle w takim przypadku najlepszym narzędziem do planowania będzie mapa. Nie znalazłem w internecie mapy, która prezentowałaby sprawę w odpowiednio czytelny sposób, więc musiałem taką mapę wykonać samodzielnie, opierając się na podkładzie mapowym z openstreetmap.org. Oczywiście nie oddaje ona precyzyjnego przebiegu administracyjnych granic, ale bardzo dobrze oddaje zasięg i położenie interesujących nas obszarów.

Powyższa mapa, prezentuje znany ci już obszar całej Toskanii. Zaznaczyłem na nim położenie Sieny. Na południe od Sieny rozpoczyna się otoczony niebieską linią obszar Crete Senesi, a idąc jeszcze dalej na południe dotrzemy do doliny rzeki Orcia zwanego po włosku Val d’Orcia.

Dla tych, którzy będą samodzielnie planować plenerowe wyjazdy w poszukiwaniu najpiękniejszych scenerii w Toskanii, przygotowałem osobny wpis z opisami i szczegółowymi współrzędnymi GPS kilkunastu najbardziej znanych punktów widokowych: Val d’Orcia (mapa) – najpiękniejsze punkty widokowe w Toskanii. Jest on na tyle obszerny, a informacji w nim tak dużo, że zdecydowałem się wyodrebnić je z tego wpisu i zamieścić w osobnym tekście.

12. Montepulciano

Montepulciano to miejsce z pocztówki. Położone na wzgórzu, z typowym, ciasnym, średniowiecznym charakterem przyjemnych uliczek. Doskonale zachowany charakter zabudowań (w Montepulciano od dawna obowiązuje kategoryczny zakaz samodzielnej modyfikacji czegokolwiek) sprawia, że miasteczko niektórzy traktują jako wzorcowe pod każdym względem.
Zwiedzanie Montepulciano nie jest nadmiernie skomplikowane, ponieważ miejscowość jest dość mała. Warto odbyć typowy spacer: główne i boczne uliczki, główny plac i katedra. W zasadzie wszędzie dotrzesz kierując się intuicją. Warto nie pominąć punktów widokowych na dolinę Val d’Orcia (współrzędne GPS poniżej), bowiem ze względu na swoje dość wysokie położenie z Montepulciano dostępna jest jedna z najpiękniejszych i bardzo rozległych panoram na tę dolinę.
Miasto przygotowało 10 parkingów dla turystów (wszystkie płatne), ale większość z nich to naprawdę niewielkie place parkingowe lub po prostu rządek miejsc przy ulicy. Na większości z nich może pojawić się problem z wolnymi miejscami. Proponuję więc zacząć od parkingu P1, położonego w pobliżu bramy wejściowej do miasta. Jeżeli tam się nie uda, to można spróbować na położonym kilkaset kroków dalej parkingu P5. Jest największy ze wszystkich i tutaj szanse na zaparkowanie są również największe.

sprawdź: noclegi Montepulciano – [klik]

Parking P1 w Montepulciano, współrzędne GPS:
43°05’52.3″N 11°47’06.0″E
43.097864, 11.784992 – kliknij i wyznacz trasę

Parking P5 w Montepulciano, współrzędne GPS:
43°05’45.3″N 11°47’14.4″E
43.095907, 11.787322 – kliknij i wyznacz trasę

Punkt widokowy na dolinę Val d’Orcia, współrzędne GPS:
43°05’39.9″N 11°46’51.0″E
43.094427, 11.780833 – kliknij i wyznacz trasę

13. Pienza

Pienza leży na obszarze doliny Val d’Orcia, co jak łatwo się domyślić jest gwarancją pięknych widoków z miasteczka na dolinę. Wystarczy wejść na mury otaczające miasto i przespacerować się nimi. Każdy znajdzie tutaj dla siebie jakiś najpiękniejszy punkt widokowy. To pewne.
Historyczne centrum Pienzy ma naprawdę kieszonkowe rozmiary, więc nie nastawiaj się na długie chodzenie. Nastaw się raczej na spokojny spacer i konsumpcję czasu w towarzystwie widoków na malowniczą dolinę Val d’Orcia. Usiądź, wypij kawę, zjedz coś, nie śpiesz się. Jedna główna uliczka, kilka krótkich uliczek bocznych, główny plac, katedra, mury miejskie. Ciasno i przyjemnie 🙂

sprawdź: noclegi Pienza – [klik]

Parking w pobliżu historycznego centrum Pienzy, współrzędne GPS:
43°04’41.6″N 11°40’49.5″E
43.078207, 11.680414 – kliknij i wyznacz trasę

14. Bagni San Filippo

Na terenie Toskanii można trafić na wiele wywierzysk termalnych, tworzących naturalne baseny, gorące strumienie i cieki wodne. Bogata w minerały woda utworzyła w wielu miejscach malownicze, barwne struktury mineralne, które przyciągają nie tylko amatorów kąpieli, ale również miłośników osobliwości przyrodniczych.
Bagni San Filippo z czasem stało się popularnym kąpieliskiem (co generalnie nie wyszło temu miejscu na dobre), ale wciąż przyciąga wiele osób niezwykle interesującymi, mineralnymi strukturami naciekowymi.
Obszar nie jest duży, więc szybko zapełnia się ludźmi. Najlepiej przyjechać tutaj poza sezonem letnim. Jeśli jednak nie możesz wybrać takiego terminu i będziesz tutaj latem, to sugeruję przyjazd poza weekendem i możliwie wcześnie rano.

sprawdź: noclegi Bagni San Filippo – [klik]

Bagni San Filippo, malownicze naciekowe struktury mineralne, współrzędne GPS:
42°55’44.7″N 11°42’11.3″E
42.929085, 11.703145 – kliknij i wyznacz trasę

Pas parkingowy przy drodze do Bagni San Filippo, współrzędne GPS:
42°55’43.2″N 11°42’09.7″E
42.928671, 11.7027025 – kliknij i wyznacz trasę
Pas parkingowy kończy się mniej więcej w miejscu wskazanym przez podane przeze mnie współrzędne GPS. Staraj się więc zaparkować zanim dojedziesz do tego punktu.

15. Pitigliano

Pitigliano dzięki swojemu usytuowaniu szybko stało się miejscem powszechnie rozpoznawalnym. Miasto powstało ze skały identycznej jak ta, na której stoi. Budynki zdają się więc wyrastać wprost ze skalnego podłoża tak, jakby nadal były częścią urwistego wzgórza, na którym się znajdują. Wrażenie jest niesamowite zwłaszcza, gdy front góry oraz zespolone z nim fasady zabudowań oblewa ciepła światło łagodnego porannego słońca. Jeżeli więc chcesz zobaczyć Pitigliano w jego najpiękniejszej odsłonie to na punkcie widokowym musisz pojawić się o wschodzie słońca.
Zwiedzanie starej części Pitigliano warto zacząć od … znalezienia miejsca do parkowania. Stara część miasta w ogóle nie daje możliwości parkowania i trzeba sobie szukać miejsca gdzieś indziej. Proponuję zacząć odwiedziny od wizyty na punkcie widokowym z widokiem na wzgórze i stare miasto. Wzdłuż drogi dojazdowej do punktu widokowego znajduje się pas parkingowy. Jeżeli będziesz mieć szczęście, to znajdziesz tu miejsce. Jeżeli nie, to jedź powoli dalej w kierunku kolejnego podanego przeze mnie miejsca parkingowego (na Piazza del Mercato). Pas parkingowy będzie się ciągnął wzdłuż twojej trasy przejazdu, więc wykorzystaj pierwsze wolne miejsce. Jeżeli po drodze nie będzie nic wolnego, to ostatnia nadzieja w Piazza del Mercato, gdzie powinno się już coś znaleźć.
Pitigliano zwiedza się intuicyjnie. Przez całą długość wzgórza biegną dwie równoległe ulice (Via Roma oraz Via Zuccarelli). Jedną z nich idziesz aż do końca, a potem drugą wracasz. Po drodze ulice najpierw się rozdzielają, żeby pod koniec ze sobą się połączyć.
Im dalej w głąb miasteczka idziesz, tym ciaśniej i ciekawiej. Warto zaglądać wszędzie. Malowniczy zaułek może czaić się za każdym rogiem. Oto cały plan zwiedzania 🙂

sprawdź: noclegi Pitigliano – [klik]

Punkt widokowy na starą część Pitigliano oraz miejsca do parkowania wzdłuż ulicy, współrzędne GPS:
42°38’00.1″N 11°40’15.0″E
42.633360, 11.670823 – kliknij i wyznacz trasę

Trochę więcej miejsca do parkowania na Piazza del Mercato, współrzędne GPS:
42°38’01.0″N 11°40’26.6″E
42.633602, 11.674041 – kliknij i wyznacz trasę

16. Terme di Saturnia

W przypadku Terme di Saturnia mogą interesować cię dwie lokalizacje. Pierwsza z nich to Cascate del Mulino di Saturnia, czyli wyjątkowo fotogeniczne, kaskadowe baseny wapienne na wolnym powietrzu, z których spływa ciepła woda termalna. Druga to hotel Terme di Saturnia ze źródłami termalnymi i dodatkową infrastrukturą basenową. Został zbudowany wprost na tych źródłach i w ofercie ma całą paletę zabiegów, kąpieli i usług SPA.
Jeżeli szukasz relaksu i odpoczynku w dobrych (ale niekoniecznie tanich) warunkach, to może to być dobra opcja na krótką przerwę w podróży.
Poniżej podaję lokalizację obu miejsc.

sprawdź: noclegi Saturnia – [klik]

Terme di Saturnia (hotel ze SPA na źródle termalnym), współrzędne GPS:
42°39’25.6″N 11°30’57.9″E
42.657110, 11.516078 – kliknij i wyznacz trasę

Cascate del Mulino di Saturnia (naturalne baseny termalne), współrzędne GPS:
42°38’53.4″N 11°30’45.5″E
42.648152, 11.512651 – kliknij i wyznacz trasę

Parking w pobliżu Cascate del Mulino di Saturnia, współrzędne GPS:
42°39’05.5″N 11°30’40.9″E
42.651517, 11.511354 – kliknij i wyznacz trasę

Położony przy drodzę punkt widokowy na Cascatelle del Mulino, współrzędne GPS:
42°38’44.5″N 11°30’45.2″E
42.645682, 11.512561 – kliknij i wyznacz trasę

17. Półwysep Argentario

W większości przewodników po Toskanii nie znajdziecie propozycji zwiedzania półwyspu Argentario. Szczerze mówiąc zachodzę w głowę dlaczego? Jeżeli chodzi o nadmorski fragment Toskanii półwysep Argentario zdecydowanie jest atrakcją wartą szczególnego polecenia. Perfekcyjne, krystalicznie czyste morze, fantastyczne plaże, cyprysowe doliny, pokryte zielenią wzgórza, malownicze morskie zatoczki, znakomite jedzenie (w tym obłędne owoce morza). Tutaj jest wszystko! Dlaczego miałoby więc zabraknąć nas?
Czego nie ma? Nie ma typowych toskańskich winnic i gajów oliwnych. Ale czy po wielu dniach pobytu pośród niekończących się winnic i przeplatanych oliwnymi gajami taka odmiana nie będzie przyjemna? Oczywiście że będzie! Przyjemna i orzeźwiająca.

Półwysep Argentario był kiedyś wyspą, ale został sztucznie połączony z lądem, co znacząco poprawiło dostęp do niego. Można tu wygodnie (przez sztuczną groblę) dojechać samochodem.

Atrakcją, która na półwyspie Argentario zawsze zachwycała i zachwyca turystów jest możliwość samodzielnego pływania małą łódką motorową wzdłuż brzegu półwyspu, od zatoczki do zatoczki. Nie wymaga to żadnych specjalnych uprawnień ani umiejętności. Łódki są bezpieczne (najczęściej 2 – 4 osobowe), a montowane w nich silniki mają ograniczoną moc (dla bezpieczeństwa). Łódkę wypożycza się na cały dzień i w tym czasie pływa się wśród malowniczych zatoczek, poznając wyspę od strony wody na swój własny sposób.
Przygoda jest świetna i gdy kończy się czas, to aż żal wracać z powrotem.

Na nocleg i bazę wypadową najlepiej nadają się dwie główne miejscowości na wyspie:

– mniejsza i bardziej kameralna: Porto Ercole – sprawdź ceny noclegów [klik]

– troszkę większa i nieco bardziej gwarna: Porto Santo Stefano – sprawdź ceny noclegów [klik]

Parking w pobliżu przystani jachtowej w Porto Ercole, współrzędne GPS:
42°24’10.2″N 11°12’15.7″E
42.402819, 11.204364 – kliknij i wyznacz trasę

Parking w pobliżu przystani jachtowej w Porto Santo Stefano, współrzędne GPS:
42°26’01.6″N 11°07’25.7″E
42.433781, 11.123793 – kliknij i wyznacz trasę

18. Populonia i Zatoka Baratti

Ten punkt programu to klasyczne przyjemne z pożytecznym. Mamy tutaj bowiem piękną plażę w zatoce Baratti, która aż prosi się by na niej chwilę poleniuchować, ale tuż obok (zaledwie 1,5 km w linii prostej), ze szczytu przybrzeżnego wzgórza zerka na nas Populonia: najstarszy włoski port! W starożytności było to jedno z największych i najważniejszych miast nad Morzem Śródziemnym oraz ośrodków wytopu miedzi (miasto już w VI wieku miało status stolicy biskupiej). Szacuje się, że w epoce żelaza Populonia mogła liczyć nawet 40 000 mieszkańców (Rzym osiągnął taki rozmiar około 300 lat później niż Populonia).

Po niemal 1000 latach funkcjonowania Populonia straciła na znaczeniu i została opuszczona. W 2009 roku oficjalnie mieszkało tu … 17 osób. Dzisiaj Populonia jest więc głównie obiektem turystycznym. Polecam w ramach przerwy w plażowaniu odwiedziny w Populonii!

sprawdź: noclegi Zatoka Baratti – [klik]

Parking przed bramą miejską w Populonii, współrzędne GPS:
42°59’20.9″N 10°29’25.1″E
42.989147, 10.490296 – kliknij i wyznacz trasę

Parking nr 1 w pobliżu plaży w Zatoce Baratti, współrzędne GPS:
42°59’46.0″N 10°31’06.3″E
42.996101, 10.518411 – kliknij i wyznacz trasę

Parking nr 2 w pobliżu plaży w Zatoce Baratti, współrzędne GPS:
42°59’37.3″N 10°30’51.8″E
42.993694, 10.514380 – kliknij i wyznacz trasę

Parking nr 3 w pobliżu plaży w Zatoce Baratti, współrzędne GPS:
42°59’27.9″N 10°30’40.8″E
42.991072, 10.511323 – kliknij i wyznacz trasę

19. Marina di Castagneto Carducci

W moim przewodniku nie ma wielu propozycji związanych z plażowaniem. Za to te, które są wybrałem na podstawie mocnej selekcji. Nie chciałem proponować wielu podobnych do siebie miejsc. Zdecydowałem się wybrać i zaproponować tylko te najciekawsze.
Marina di Castagneto Carducci ma bardzo dużo zalet. Po pierwsze nie jest jeszcze zatłoczona i prawdopodobnie jeszcze długo nie będzie. Plaża jest tu bowiem długa i szeroka, a położone przy niej wioska jest niewielka. Z kolei wioska podzielona jest na dwie części: część turystyczną z niskimi zabudowaniami hotelowymi oraz drugą cześć, trochę bardziej odległą od plaży i zamieszkiwaną przez stałych mieszkańców. Ten podział sprawia, że część turystyczno plażowa żyje własnym, wakacyjnym życiem i to jest fajne.
Do tego wystarczy dodać, że plaża i woda morska utrzymują się w wysokiej klasie czystości i … przepis na udany wypoczynek w spokojnym – jak na Włoskie warunki – miejscu mamy gotowy!

sprawdź: noclegi Marina di Castagneto Carducci – [klik]

Parking przy plaży w Marina di Castagneto Carducci, współrzędne GPS:
43°10’51.2″N 10°32’18.8″E
43.180898, 10.538546 – kliknij i wyznacz trasę

20. Marina di Cecina

Tym razem coś dla miłośników nieco większych kurortów turystycznych. Marina di Cecina ma wszystko, co taki kurort posiadać powinien. Odpowiedni rozmiar, by stworzyć atmosferę wieczornego i nocnego życia oraz zagwarantować szeroką ofertę gastronomiczną i hotelową.

sprawdź: ceny noclegów w Marina di Cecina – [klik]

Do wyboru są więc różnej klasy restauracje, bary, lodziarnie, sklepiki ze wszystkim, co człowiekowi na wakacjach jest potrzebne. Są plaże płatne z parasolkami i plaże darmowe, place zabaw dla dzieci, karuzele, tętniący życiem deptak, plenerowe koncerty, uliczne pokazy i sympatyczna marina … do koloru, do wyboru.
Kto lubi, będzie zadowolony!

Niewielki parking w pobliżu plaży w Marina di Cecina, współrzędne GPS:
43°18’03.0″N 10°29’29.3″E
43.300824, 10.491480 – kliknij i wyznacz trasę

Ważne dla mnie!

Wystaw artykułowi dobrą ocenę (5 gwiazdek mile widziane 😀 )!
To nic nie kosztuje, a dla mnie jest bardzo ważne! Blog żyje z odwiedzin i dzięki temu ma szansę się rozwijać. ZRÓB TO proszę i ... z góry dziękuję!

Jeżeli lubisz moje przewodniki z pewnością przyda ci się stworzony przez mnie katalog przewodników - [klik]. Znajdziesz w nim gotowe pomysły na kolejne wyjazdy, opisy innych kierunków turystycznych oraz alfabetyczny spis przewodników podzielony na państwa, miasta, wyspy i regiony geograficzne.

Zamieszczam również link do profilu na Facebook-u - [klik]. Wejdź i naciśnij "Obserwuj", wtedy nie przegapisz nowych, inspirujących wpisów.

No chyba, że wolisz Instagram. Nie jestem demonem mediów społecznościowych, ale zawsze możesz liczyć na coś miłego dla oka na moim instagramowym profilu - [klik]. Profil chętnie przyjmie każdego obserwatora, który nakarmi go swoim polubieniem.

Czytam WSZYSTKIE komentarze (i to wiele razy). Pod każdym z nich mógłbym napisać, że strasznie dziękuję, bo jesteście naprawdę fantastyczni. Często wracam do komentarzy, ponieważ dodają mi motywacji i energii. Dla mnie jest to nieoceniona skarbnica dobrych emocji!
Dziękuję Wam za to tutaj (nie chce zaśmiecać komentarzy powtarzającymi się podziękowaniami). Wiedz, że zostawiając tu dobre słowo robisz dla mnie naprawdę dobrą robotę!

Tworzone przeze mnie treści udostępniam bezpłatnie z zachowaniem praw autorskich, a blog utrzymuje się z reklam i współpracy afiliacyjnej. W treści artykułów będą więc wyświetlane automatyczne reklamy, a niektóre linki są linkami afiliacyjnymi. Nie ma to żadnego wpływu na końcową cenę usługi lub produktu, ale za wyświetlenie reklam lub skorzystanie z niektórych linków mogę otrzymać prowizję. Polecam jedynie usługi i produkty, które uważam za dobre i pomocne. Od początku istnienia bloga nie opublikowałem żadnego artykułu sponsorowanego.

Niektórzy z czytelników, którym zawarte tu informacje bardzo pomogły, pytają mnie czasem jak można wesprzeć blog? Nie prowadzę zbiórek ani programów wsparcia (typu: patronite, zrzutka czy "kup kawę"). Najlepszym sposobem jest korzystanie z linków. Ciebie to nic nie kosztuje, a wsparcie dla bloga generuje się samo.

Pozdrawiam